به گزارش دیدشهر، قلعه قهقهه از زندان های مستحکم و عالی دوره صفویه به حساب می آید که در آن شورشیان سیاسی آن زمان را بازداشت می کردند و به دلیل وجود شرایط سخت قلعه نگهداری از زندانیان در آنجا شکنجه بسیار سختی بحساب می امد.

معنی لغوی قهقهه

این دژ یا قلعه که به ترکی قاه‌ قاه قالاسی نام دارد که معنی آن به فارسی قلعه قهقهه می باشد و از نظر لغوی به معنی صدای بلند خنده است و به معنی آواز کبک است.

برخی از کارشناسان معتقدند هنگامی که مردان نظامی در این قلعه از زندانیان نگهداری می‌کردند، صدای قهقهه‌های آن‌ها فضای دره و اطراف قلعه را پر می‌کرد.

برخی دیگر احتمال می‌دهند با توجه به اینکه قلعه قهقهه روی صخره‌ای مرتفع واقع شده است، وقتی شخصی در این محل می‌خندد یا فریاد می‌زند، انعکاس صدایش در همه جا می‌پیچد.

امکانات طبیعی موجود در قلعه قهقهه و تغییر کمی که انسان در آن بوجود آورده قلعه را به عنوان یک بنای طبیعی تاریخی معروف کرده است که به عنوان قلعه ای دست نیافتنی و محکم، امن ترین و بهترین مکان برای نگهداری جواهرات سلطنتی و خزاین شاه بوده است.

پیشینه ی تاریخی قلعه قهقهه

طبق تحقیقات باستان شناسی به عمل آمده استقرار در این قلعه به دوران قبل از اسلام می‌رسد، در زمان بابک و صفویه از اهمیت بسزایی برخوردار بوده و سال‌ها به‌ عنوان خزانه سلطنتی و مهم‌ترین زندان مورد استفاده قرار گرفته است.

این قلعه در تپه سنگی به ارتفاع تقریبی ۱۰۰۰ هزار متر از زمین‌های اطراف قرار داشته و اطراف آن را با حصار مستحکم و غیر قابل نفوذ احداث نموده‌اند.

موقعیت قلعه قهقهه

قلعه قهقهه در منطقه قره داغ و با ارتفاع تقریبی ۲۵۰۰ متر از سطح دریا، دیوارهای بلند طبیعی و در میان صخره‌ها واقع شده است و دور تا دور قلعه پرتگاه خطرناک و عمودی شکلی وجود دارد که با گذشت سالیان دراز هم اکنون نیز ورود به آن تقریباً غیر ممکن بوده و فقط در شرایط جوی مناسب امکان‌پذیر است.

راه ورودی این قلعه از ضلع شمالی آن می‌باشد که به عنوان یک قلعه نظامی مطرح بوده است.

     در این باره بخوانید

    قلعه قهقهه؛ کهن دژی شگفت انگیز و با ابهت

قلعه قهقهه از ۳ حصار متداخل و حصارها بر تعیین حدود قلعه جهت تشکیل دیواره‌های سنگی کوه تعبیه شده، هر حصار دارای دروازه است و حصار اصلی آن دارای ۴ برج بوده و دروازه آن دو برج ۵ ضلعی با طاق هلالی بعد از دروازه راهروی درازی به اتاق هلالی دارد.

مهمترین اتفاقات و زندانیان قلعه قهقهه

قلعه «قلعه قهقهه» در گذشته زندانی مخوف بود و افراد سیاسی مهمی همچون شاهزادگان صفوی در آن محبوس بودند. یکی از این زندانیان خان احمد خان امیرگیلان بود.

او که بر اثر شورش دستگیر و در زندان قهقهه زندانی شد شعری سروده و تسلیم شاه تهماسب کرد. این شعر، قلعه قهقهه را به نوعی وارد ادبیات فارسی کرد.

در این شعر چنین می‌خوانیم:

از گردش چرخ واژگون می‌گریم/ و از جور زمانه بین که، چون می‌گریم

با قد خمیده، چون صراحی شب و روز /در قهقهه‌ام و لیک خون می‌گریم

البته یکی از ادیبان دربار نیز در پاسخ به این شعر خان احمد خان امیرگیلان شعری با این متن و مفهوم سرود:

آن روز که کارت همگی قهقهه بود/ با رای تو رای سلطنت صد مهه بود

امروز در این قهقهه با گریه بساز /کان قهقهه را نتیجه این قهقهه بود

شاه تهماسب صفوی زندانی مشهور قلعه قهقهه 

اما از مهمترین و مشهورترین زندانی دیگر دژ قهقهه یا قلعه تاریخی قهقهه فرزند خود شاه تهماسب یکم صفوی یعنی اسماعیل میرزا است که در حقیقت همان شاه اسماعیل دوم و پسر ارشد شاه تهماسب یکم که سرکرده و سلطان قزلباش‌ ها است.

شاه اسماعیل دوم در جنگجویی و شجاعت شهره بود و در میدان مبارزه شمشیر زنی بی پروا بود که در نتیجه دخالت بی اندازه در امور سلطنت پدرش شاه تهماسب، و سرپیچی از دستورات او دستگیرش کردند و به مدت نوزده سال و اندی در زندان مخوف و وحشتناک این قلعه عمر را سپری کرد ولی بعد از مرگ بر مسند سلطنت رسید.

از مهمترین اتفاقات این قلعه میتوان به شورش زندانیان قلعه تاریخی قهقهه ‌درسال ۱۰۱۹ در دوره سلطنت شاه عباس اول اشاره کرد.

نام این قلعه در تاریخ ۷ مهر ماه ۱۳۸۱ ثبت ملی شد.

آدرس قلعه قهقهه

برای بازدید از قلعه باید به اردبیل سفر کرد. قلعه قهقهه در۲۰ کیلومتری روستای وجنی قراردارد و از دو مسیر امکان رفتن به آنجا وجود دارد.

یکی از طریق جاده مشکین شهر به پارس آباد که باید در این مسیر از کنکرلو عبور کرده و به یک سه راهی رسید و بعد در سمت چپ سه راهی تابلو قلعه را می توانید ببینید. از سه راهی تا قلعه ۴۵ کیلومتر فاصله است.

مسیر دسترسی دوم از جاده اهر – ورگهان است که از این مسیر به روستای وجنی می رسید و بعد می توانید به سمت قلعه بروید.