به نام صنعتگران هنرمند به کام واسطه ها

صنایع دستی استان اردبیل

به گزارش دیدشهر(didshahr.ir)، این استان در پرورش فرزندانی خلف در حوزه صنایع دستی، ید طولایی دارد و هنرمندانش دستی حاذق در خلق آثار هنری. از مجموع ۲۵۰ رشته صنایع دستی فعال در کشور بالغ بر ۵۰ رشته صنایع دستی در استان اردبیل به طور مستمر فعال است.

 استان اردبیل با حدود ۹۰ هزار فعال صنایع دستی از مدعیان بحق این صنعت هنری و پرسود به شمار می رود. هنری که البته بقای هر روزه اش نیازمند توجه مداوم و ایجاد شرایط مناسب در بستری از امکانات است.

بر اساس اعلام سازمان میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل، شهرستان های نمین، بیله سوار، پارس آباد، گرمی و خلخال کانون اصلی تولیدات صنایع دستی استان اردبیل محسوب می شوند.

اردبیل شهر هنرپرور صنایع دستی کشور محسوب می شود

مواردی نظیر شالبافی، گلیم، جاجیم، ورنی، فرش و دست بافته های دیگر، مسگری، رنگرزی سنتی، اوجاق قراقی، تنور سازی، آهنگری سنتی و سراجی از فعال ترین رشته های صنایع دستی این استان هنرپرور محسوب می شوند که جایگاه شایسته ای در بازارهای هدف دارند.

هنر سفالگری استان اردبیل

بنا بر گزارش اداره میراث فرهنگی اردبیل، ارزش ریالی صادرات صنایع دستی این استان در سال ۹۲، افزون بر یک میلیون و ۴۰۰ هزار دلار بوده است.

عمده ترین محصولات صنایع دستی استان اردبیل

یافته های داری، محصولات چرمی، سنگ های تزئینی و… عمده ترین تولیدات صنایع دستی صادر شده به کشورهای حاشیه خلیج فارس، کشورهای همسایه شمالی و اروپایی است. به طور میانگین سالانه بیش از ۹۰۰ هزار مترمربع گلیم و ورنی در استان اردبیل تولید می شود.

هنر مسگری استان اردبیل

اما با این همه ظرفیت و استعدادهای پیدا و پنهان در زمینه دست ساخته ها ودست بافته های بی نظیر و نفیس، صنعتگران هنرمند اردبیلی با مشکلاتی در زمینه تولید و عرضه محصولاتشان مواجه هستند، مشکلاتی که البته تاحدودی فراگیر است.

حمایت از صنعتگران بومی، ارائه تسهیلات کم بهره و حتی بدون بهره، بسته بندی مناسب به منظور جلوگیری از کپی برداری صنایع دستی و… مواردی هستند که برخی هنرمندان صنایع دستی در گفت و گو با ایران بر آن تاکید کردند.

به گفته آنها، توسعه صنایع دستی استان اردبیل در گرو توجه بیش از پیش به این بخش ثروت زا و سرمایه گذاری برای توسعه آن است.

سخنانی چند از هنرمند قالی باف اردبیلی

زینت رحمتی، هنرمندی که قالی بافی هنر آبا و اجدادی اش است و خود دستی حاذق در بافت قالی های نفیس دارد، می گوید: متاسفانه در عصر کنونی، قالی های دستباف با نقش و نگارهای متنوع و بی نظیر، کاربری خود را به عنوان زیرانداز از دست داده است و بعضا طرح های صنعتی جایگزین آن شده است.

هنر فرشبافی استان اردبیل

این در حالی است که قالی بافی، هنری بسیاری کهن و از قدیمی ترین رشته های صنایع دستی استان اردبیل محسوب می شود.

این هنرمند، حمایت از هنرمندان صنایع دستی به منظور تولید انبوه را ضرورتی اجتناب ناپذیر می داند و از مسئولان می خواهد طرح حمایت از صنعتگران بومی استان در اولویت برنامه هایشان قرار گیرد.

خرید صنایع دستی با کمترین مبلغ

هجوم صنایع دستی چینی به بازارهای داخلی باعث شده اجناس بی کیفیت اما ارزان قیمت که البته هیچ سنخیتی با صنعت دست کشورمان ندارد، به رقیبی بزرگ برای صنایع دستی کشور تبدیل شود؛ معضلی که تنها دامنگیر تولیدات هنری و بومی استان اردبیل نیست.

از طرفی سایه سنگین واسطه و برخی سودجویان، عرصه را بر عرضه مناسب تولیدات هنری و دستی این استان تنگ کرده است؛ به نام صنعتگران هنرمند به کام سودجویان.

رحمتی، بافنده فرش روستایی در این باره می گوید: متمولان شهری با پرداخت مبلغ ناچیزی، فرش های تولیدی را از ما می خرند چرا که مراکز ویژه ای برای عرضه محصولاتمان نداریم.

نمایشگاه صنایع دستی استان اردبیل

وی با اشاره به توان اندک مالی صنعتگران صنایع دستی ادامه می دهد: برخی دلالان با تهیه مواد خام فقط دستمزد بافت فرش را به تولید کننده می دهند سپس این دست بافته ها را با چند برابر قیمت به تاجران می فروشند.

سهم ناچیز هنرمندان فرش از بافته هایشان

یک بانوی گلیم باف در بخش عنبران شهرستان نمین نیز معتقد است: دست بافته های ما به خاطر نفیس بودن، زینت بخش منازل و اماکن فرهنگی آلمانی هاست اما سهم خودمان از این صنعت پرسود ناچیز است.

وی می افزاید: صنعتگران هنرمند به تنهایی قادر به شناسایی بازارهای هدف نیستند، بنابراین باید برای افزایش تولیداتمان، بازارهای هدف جدید شناسایی و معرفی شود تا در نهایت تولیداتمان به سطح انبوه برسد در غیر اینصورت تا سال های نه چندان دور باید تنها خاطره ای از تنوع رشته های صنایع دستی را در ذهنمان مرور کنیم.

تشریح عمده ترین چالش های صنایع دستی استان اردبیل

معاون صنایع دستی وهنرهای سنتی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اردبیل با بیان اینکه صنایع دستی از بدو تولد عملکرد کاربردی داشته است.

در تشریح عمده ترین چالش صنایع دستی استان اردبیل می گوید: در استان اردبیل نیز همانند دیگر مناطق کشور، یک سیستم تشویقی برای ترغیب جامعه به استفاده از صنایع دستی وجود ندارد بنابراین لازم است با تعریف مشوق هایی، هنرهای بومی و سنتی را در سبد خانوارها جای دهیم و آن را به یک باور عمومی تبدیل کنیم.

 هنر جاجیم بافی استان اردبیل

نبود محل مناسب برای عرضه تولیدات صنایع دستی، چالش دیگری است که علیرضا عبداللهی به آن اشاره می کند.

به گفته وی، اتکا به بازارچه های فصلی برای عرضه دست بافته ها و دست سازها راهگشا نیست. صنعتگران زمانی از هنرشان منتفع می شوند که در چرخه تولید جایی برای عرضه محصولاتشان داشته باشند.

بنابراین باید بازارچه های دائمی و مراکز فروش صنایع دستی را بنا بر ویژگی های خاص هر استان ایجاد کرده و گسترش دهیم.

راهکاری که منجر به کوتاه شدن دست سودجویان و واسطه ها از صنایع دستی می شود.

وی با تاکید بر اینکه در تلاش هستیم سهم تولیدات صنایع دستی استان اردبیل را افزایش دهیم از تشکیل انجمن هنرمندان صنایع دستی این استان خبر می دهد و می افزاید: این تشکل به عنوان نخستین انجمن فراگیر و استانی و با توجه به سیاست های دولت و برنامه ها و اهداف سازمانی تشکیل شده است.

یادداشت: جواد دهقانی

گردشگری استان اردیبل | صنایع دستی اردبیل | میراث فرهنگی اردبیل