شهریئری برای اولین بار ۴۰ سال پیش توسط هیات باستان شناسی انگلیسی با ریاست چارلز برنی کشف شد که عمر برخی از آثار تا هزاره سوم قبل از میلاد یا عصر آهن نیز می رسد.
به گزارش دیدشهر، سنگ افراشت های شهریئری واقع در مشگین شهر؛ این منطقه باستانی با قدمت ۶۰۰۰ساله که اشکال حجاری شده روی سنگ ها به صورت آدمی بدون دهان است.
شهریئری یک سایت تاریخی بسیار وسیع است که به‌لحاظ توپوگرافی روی بلندی واقع است و نسبت به دشت اطراف حدود ۵۰ متر ارتفاع دارد.
سنگ افراشت‌های شهریئری با قرار گیری در کنار و روبروی همدیگر دیوارهای معبد شهریئری را به وجود آورده‌اند.
این آثار نشانگر چهره‌های انسانی هستند که به صورت نمادین و ساده شده و با یک الگوی ساخت مشترک ایجاد شده‌اند.
فرم و نقوش سنگ افراشت‌ها دارای جنبه‌های نشانه شناسانه هستند و فرم‌های مختلف در این آثار به مفاهیم و محتوای مذهبی و اساطیری اشاره دارد.
همچنین سنگ افراشت‌ها دارای ترکیب‌های مناسب و متنوع فرمی هستند؛ بطوریکه تلفیق و چیدمان هماهنگ عناصر، به تعادل فرمی در سنگ افراشت‌ها منجر شده است.
شهریئری مکانی است که فقط باید در سکوت محض آنرا دید. باید نشست روی همان خاک و خاکی شد تا دید و احساس کرد همهمه مردان و زنانی رو که با ساده ترین ابزارآلات در کندن و حجاری سنگها همت گمارده اند. چه بسا آنان نیز بسان استل های بی دهان شهر یئری هرگز در حین ساختن این مکان مقدس کلمه ای صحبت نمی کردند و تنها صدایی که شنیده می شده صدای کوبیده شدن پتک بوده است.
انسانهایی که به احترام قهرمانان خود برای هر یک تندیسی نمادین تراشیده اند. شهر یئری علاوه بر بخش استل ها دارای بخش معبد و مدرسه نیز می باشد.
مشخصات شهریئری
محوطه باستانی معروف به شهریئری، در ۶۵ کیلومتری اردبیل و ۳۱ کیلومتری شرق مشگین شهر و در یک کیلومتری شمال روستای پیرازمیان و در کنار رودخانه قره سو واقع شده است.
وسعت این منطقه تاریخی ۴۰۰ هکتار است و از سه قسمت دژ نظامی، معبد و قوشا‌تپه تشکیل می‌شود، قدمت قلعه و معبد به۱۴۵۰ سال پیش از میلاد و قوشا تپه به ۷ هزار سال پیش از میلاد می رسد.
نیایشگاه اصلی منطقه شهریئری که از زیر خاک بیرون آمد، شامل بیش از ۳۰۰ سنگ افراشت با ارتفاع‌های مختلف از ۳۵ تا ۲۵۰ سانتیمتر با شکل‌های انسانی هستند که حاوی صورت آدمی (بدون دهان)، دست و شمشیر هستند و هر یک با لبخند مرموز و چینش قابل‌توجهی در منطقه‌ای به نام معبد گرد هم آمده‌اند.
این سنگ افراشته ها با ارتفاع متفاوت ۷۰ تا ۳۶۰سانتی متری که اکثرا منقوش به اشکال انسان هستند که هر کدام از آنها به‌نوعی بیانگر طبقات اجتماعی مختلف است و به هر فرد وابسته به طبقه اجتماعی که دارد اندازه استل متفاوت قائل شده‌اند.
طرح انسان های حک شده بر روی سنگ ها به شکل افرادی دست به سینه و معمولا بدون دهان است و تاکنون فقط هفت قطعه این نوع سنگ – افراشته ها در منطقه حکاری کردستان ترکیه و یک قطعه هم در قپوزستان آذربایجان یافت شده است.
در مقایسه با نمونه گورستان‌های سنگی در مناطق دیگر به‌ویژه کشورهای همسایه اعجاز تمدن این منطقه به شکلی مثال‌زدنی است. بطوریکه به گفته این باستان‌شناس مشابه این قبور در آق اولر تالش، قلعه شیشه اهر، منجوق تپه جمهوری آذربایجان و ارنیس شرق ترکیه مشاهده‌شده است.
به گفته هژبری نوبری هیئت‌علمی دانشگاه تربیت مدرس ساخت این مجموعه با تفکر و مدیریت انجام‌شده و هدفی را دنبال می‌کرده است بطوریکه کریدور و دالان اصلی درست در مقابل کوه سبلان است.
در غرب محل تجمع سنگها غاری قرار دارد که ساکنان محلی آنرا قاراکوهبل نام نهاده اند.
قدمت شهریئری:
قدمت این محوطه بر اساس مستندات باستانی به دوران نو سنگی نسبت داده می شود که تا دوران آهن دو به صورت مستمر محل سکونت بشر بوده است.
محوطه شهریری برای اولین بار سی و پنج سال پیش توسط هیات باستان شناسی انگلیسی با ریاست چارلز برنی کشف شد، وی معتقد بود که عمر برخی از آثار تا هزاره سوم قبل از میلاد یا عصر آهن نیز می رسد.
چارلز برنی تاریخ اکثریت گورهای این محل را هزاره دوم و اول قبل از میلاد می دانست و حتی پیش بینی می کرد که این تاریخ به هزار سال قبل تر، یعنی هزاره سوم قبل از میلاد هم برسد.
در این باره بخوانید:
شهریئری مشگین شهر، سنگ‌افراشته‌ی از دوره آهن
نتایج پژوهش نشان می دهد که فراهم بودن پنج شاخصه ماده، انرژی، فضا، زمان و تنوع ملزومات استقرار در این محوطه در عصر مفرغ متأخر را فراهم آورده و در عصر آهن میانی نزدیکی به راه های ارتباطی و انباشت ثروت در کنار عوامل پیش گفته باعث رونق و اوج محوطه گردیده است.
جدیدترین کاوش ها در سال ۱۳۸۲ شمسی و توسط دکتر نوبری انجام شد و مجسمه های سنگی را از این منطقه بیرون کشید. در کاوش های نوبری آثار سفالی، پیاله، فنجان، کاسه، آبریز شانه دار، آویزهای طلایی، خنجرهای آهنی و مفرغی و آئینه های برنزی و مهره های عقیق و فیروزه کشف شد. برخی از این آثار به موزه خلخال منتقل شده است، اما هیچ برآوردی از آثاری که در این سال ها توسط قاچاقچیان میراث فرهنگی به سرقت رفته، در دست نیست.
تحقیقات جدید نشان می دهد قسمت معبد الف محوطه باستانی شهریری مشگین شهر یکی از قدیمی ترین رصد خانه های جهان است و این قسمت کاملا کاربری ستاره شناسی داشته و به عنوان رصدخانه استفاده شده است.
آدرس شهریئری:
اگر از اردبیل می خواهید به این منطفه باستانی بروید باید به سمت جاده مشگین شهر بروید و بعد از طی مسافتی در ۶۵ کیلومتری جاده اردبیل- مشگین شهر بعد به تابلوی روستای پیرازمیان می رسید باید به سمت داخل روستا حرکت کرده و بعد از طی یک کیلومتر به شهریئری می رسید.
اگر از سمت تبریز می خواهید به این منطقه بروید بعد از گذر از اهر و مشگین شهر بعد از ۳۱ کیلومتر به سمت جاده اردبیل به تابلوی پیرازمیان می رسید.
این منطقه که وسیع‌ترین منطقه تاریخی استان اردبیل و یکی از با اهمیت‌ترین مناطق پیش از تاریخ شمال غرب ایران است، به شماره ۶۱۶۲ به ثبت آثار ملی رسید.
با سلام فکر کنم اون زمان عکس خودشون رو حکاکی میکردند یه زمانی که شمشیر داشتند وشمشیر را به کمر میبستند.هستش.