استان اردبیل با پیشینه قوی فرهنگی دارای آثار تاریخی فراوان در بین استان های کشور است، حمام قجری پیرزرگر نیز یکی از این آثار تاریخی اردبیل است که در اینجا به معرفی آن میپردازیم.
حمام پیرزرگر اردبیل
دلیل نامگذاری حمام اردبیل به پیرزرگر
به گزارش دیدشهر(didshahr.ir)، حمام پیرزرگر مربوط به دوره قاجار است و به‌علت قرارگیری در محله قدیمی پیرزرگر و روبروی مسجد تاریخی همان محله، به این نام معروف شده است.
حمام قجری پیرزرگر در یک طبقه به مساحت یک هزار و ۲۰۰ مترمربع عرصه و یک هزار و ۱۰۰ مترمربع اعیان دارای تزئینات گچی آجری با رسمی بندی در گنبدها ساخته شده است.
این مجموعه در ضلع جنوبی میدانچه محله پیرزرگر در جوار مسجد تاریخی پیرزرگر قرار گرفته است.
بازسازی حمام قدیمی اردبیل توسط اداره میراث فرهنگی استان
اهمیت شاخص این مجموعه قرارگیری در محور کهن منتهی به جمعه مسجد از طرفی و محله تازه میدان و بازار از طرف دیگر می باشد.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان اردبیل که مالکیت این بنا را دردست دارد به ترمیم و بازسازی حمام تاریخی پیرزگر پرداخته است و تا به حال بیشتر قسمت های آن که به خاطر گذر زمان و فرسایش رو به ویرانی بود، بازسازی شده است.
مشخصات حمام تاریخی پیرزرگر اردبیل
این حمام قدیمی دارای دو قسمت زنانه و مردانه بوده که متأسفانه قسمت زنانه به طور کامل از بین رفته است.
البته قابل ذکر است که تزیینات به کار رفته در حمام تاریخی پیر زرگر بسیار بیشتر از آنچه که امروز دیده می شود بوده است که متأسفانه با گذر زمان و عدم رسیدگی از بین رفته اند.
حمام پیرزرگر در استان اردبیل
از جمله قسمت های مختلف حمام تاریخی پیر زرگر می توان به هشتی ورودی، سربینه، رختکن، گرمخانه، اتاق تنظیف و چال حوض اشاره کرد.
زیباترین قسمت های این حمام سرینه و گرمخانه هستند که از مهم ترین تزیینات به کار رفته در آن ها میتوان به کادربندی های زیبایی که به گنبد سربینه متصل می شود، سکوهای سنگی که در کناره های سربینه دیده می شود، حوض هشت و …اشاره کرد.
تزیین ستون های حمام با آویزهای گردنبند مانند
این حمام در ورودى و راهروئى ساده دارد، اما رختکن آن شکل قدیمى خود را حفظ کرده است.
با سکوهاى قدیمى، شاه‌نشین‌ها، کف سنگفرش و حوض سنگى هشت ضلعى با چهار بازوى سنگى که با یک پله کوچک به سکوى رختکن منتهى مى‌شود.
سقف رختکن با نوارى که با گل‌هاى تکرارى نقاشى شده، قاب گرفته شده است و این نوار از پایین به آویزها و از بالا به عرقچین گنبد محدود مى‌شود.
رویه گنبد با عدد «بته ترمه» بزرگ به چهار قسمت تقسیم شده و بین آن‌ها، تصاویرى از ملائک و گل و بوته‌هاى اسلیمى نقاشى شده است.
حمام پیرزرگر اردبیل
اما در زیر عرقچین، کنگره‌اى مرکب از ۱۶ آویز به صورت گردنبندى قرار گرفته که در متن آن‌ها گل و بوته‌هاى اسلیمى نقاشى شده است.
یک ردیف پایین‌تر در رویه دوازده آویز، صحنه‌هاى مجلسى نقاشى شده است.
نقاشی های قدیمی دیوار شاه نشین یادآور تاریخ کهن حمام پیرزرگر اردبیل
شاه‌نشین با یک دیوار جدید از رختکن جدا شده و به صورت انبار خرده‌ریز درآمده است. در یکایک دیوارهاى آن، نقاشى‌هاى قدیمى دیده مى‌شود.
نقاشى‌هاى دیوار شاه‌نشین‌ها هم در نتیجه سفیدکارى از بین رفته است ولى نمونه نقاشى‌هاى شاه‌نشین‌ها را مى‌توان در شاه‌نشین سمت راست در ورودى حمام دید.
داخل حمام، به صورت چهار تاقى بلند با آویزهاى متعدد و یک گنبد کوچک نسبت به وسعت حمام است و ابعاد آن ۵×۴ متر است.
دیوار خزینه آب گرم و در ورودى، با تاق‌نماى کم‌عمق ساخته شده است.
در تاریخ ۱۰ خرداد ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۸۸۹۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
گردشگری استان اردبیل | گردشگری اردبیل | مناطق تاریخی اردبیل | حمام قدیمی اردبیل | حمام پیرزرگر اردبیل