آراز چایی ( رودخانه ارس ) ظرفیت کم نظیر گردشگری در شمالغرب ایران می باشد. در سالهای اخیر ، این ظرفیت عظیم طبیعی و حفاظت شده به وسیله مرزداران آذربایجان ، در شورای برنامه ریزی استانهای آذربایجان شرقی و اردبیل درک و متناسب با شرایط و مقتضیات مرتبط اقداماتی به عمل آمده است.
به گزارش دیدشهر، یکی از مدارک علمی و فنی ظرفیت سازی رودخانه ارس برای صنعت گردشگری ، سند ” طرح ساماندهی رودخانه مرزی ارس ” تهیه شده از سوی مهندسین مشاور یکم به سفارش وزارت نیرو می باشد.
۱٫ در استان اردبیل ، ” آراز ” جریان طبیعی دوستی و برادری دو کشور جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان محسوب می شود. بنابراین ، با این نگاه می توان بزرگترین کانونهای گردشگری مشترک محلی ، منطقه ای و بین المللی ایجاد کرد که تحول عمیق در فرهنگ ، اقتصاد ، سیاست و… در سطح ملی را موجب می شود.تحقق این ظرفیت و تبدیل آن به صنعت گردشگری ، نیازمند روح و نگرش ژرف مردمی و مدیران استان اردبیل و اراده قوی در سطح ملی و سپس توافق دو کشور ذینفع است. باور من این است که در قلمرو استان آذربایجان شرقی این شرایط در حال تحقق است چه در مرز جمهوری آذربایجان و چه در مرز ارمنستان ! در استان اردبیل ، در کنار منطقه آزاد تجاری و صنعتی ، توجه به این ظرفیت، می تواند در تحقق این قابلیت ها و تبدیل آن به ظرفیت بالفعل درآمدزایی نایل آمد.
۲٫در طرح ساماندهی مهندسین مشاور یکم ، با خردمندی در خور تحسین ، علاوه بر اهداف مهم ” بازیافت اراضی ساحلی و آزاد سازی بخشی از اراضی بستر طبیعی رودخانه ” توسعه کاربری اراضی با هدف درآمد زایی از طریق صنعت گردشگری نیز برآورد شده است. از جمله :
* احداث دریاچه های آبی با هدف گردشگری و Wetland؛
*احداث پارک های بازی و گردشگری و کمپ های موقت.
۳٫در این طرح ، از دره رود تا زهکش مرزی ، ۷۵ هکتار اراضی شن زار ، ۵۹۰ هکتار مرتع و چمنزار ، ۲۰۸۰ هکتار جنگل و بوته زار ، ۷۲۰ هکتار شهر و روستا برآورد شده است. این مقدار از مساحت اراضی مرزی ، ظرفیت عظیم برای صنعت گردشگری است.البته مطالعه کنندگان طرح ، ۱۳۸۰ هکتار اراضی زراعت آبی، شالیزار و باغ مرزداران را نیز برآورد و منظور کرده اند.
۴٫در این طرح فنی و علمی ، ۴۲۰ هکتار از اراضی آزاد شده ساحلی و بستر رودخانه ارس را به توسعه پرورش ماهی پیشنهاد داده اند که با اجاره ۲۰ ساله به بهره برداران واگذار شده و سالانه حدود ۱۶۰۰ تن ماهی تولید و موجب اشتغال صدها نفر شده و سهم بزرگی در درآمدزایی مرزداران داشته باشد. در یک نگاه ظریف ، همین ۴۲۰ هکتار اراضی پیشنهادی پرورش ماهی ، می تواند یک ظرفیت گردشگری تجاری تلقی شود.
۵٫ در تیرماه ۱۳۹۶، با پیشنهاد و پیگیری اینجانب و موافقت و مکاتبه دکتر شکور پورحسین ، نماینده محترم ، موافقت و دستور قانونی از رئیس محترم سازمان میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری کشور برای ایجاد کمپ گردشگری ۷۰ کیلومتری آراز ( کمپ های تفریحی و ورزشی ، پیست های اسب سواری ، شترسواری ، دوچرخه سواری ، رستوران و سفره خانه های سنتی ، نمایشگاه و فروشگاه صنایع دستی و محصولات عشایری، آلاچیق ها و پلاژهای سنتی تاریخی اقامت روزانه و شبانه ، قایق رانی و… ) اخذ و به استان اردبیل ارجاع شده است. گام هایی برداشته شده که قابل تقدیر است. اما کافی ، بموقع و متناسب با ظرفیت واقعی این نعمت عظیم نیست.
۶٫پیشنهاد می شود :
* با ریاست فرماندار و دبیری رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان پارساباد مغان ، کمیته و یا شورای تخصصی مشورتی و برنامه ریزی ” ساماندهی ظرفیت گردشگری آراز ” تشکیل ، و با مطالعه اسناد موجود و دوراندیشی ایجاد و توسعه گردشگری ۲۰ ساله و ۵۰ ساله ، برنامه ها و اسناد فنی تهیه و تصویب شود.بخشی نگری و پاسخگویی موردی به متقاضیان و سرمایه گذاران و کارآفرینان برای بهره برداری از این ظرفیت ، کارساز و کارآمد نبوده و مشکلاتی را ایجاد کرده و مرزداران ساکن در این مسیر را از درآمد و سود آن محروم می کند.
* بهره برداری از ظرفیت گردشگری طبیعی آراز ، با پیوست فرهنگی و تاریخی و اجتماعی مدنظر قرار گرفته و عمل شود. طبیعت را خدای مهربان آفریده ، اما این مردان و زنان نامدار مرزدار مغان و عشایر آذربایجان بویژه شهدای والامقام سرحددار بودند که آن را حفظ کرده اند. نامگذاری ها ، نمادها ، موزه ها ، نمایشگاه ها ، نشانه ها و سایر مولفه های تاریخی و فرهنگی در این استعداد گردشگری با ملاحظه نقش آفرینان تاریخی متقدم و متاخر مردمی مدنظر قرار گیرد.
نویسنده: میرنبی عزیززاده