به گزارش دیدشهر، استان اردبیل یکی از استان های تاریخی کشور بوده که تمدنی ۴۰ هزار ساله دارد که سابقه تاریخی و باستانی آن را کاروانسراها و بناهای تاریخی و مذهبی بی‌ نظیر به جهت نوع معماری و تجمیع هنرهای ظریف ایرانی بازگو می کند.

یکی از این آثار که بازگو کننده تاریخ کهن اردبیل، جمعه مسجد اردبیل است.

جمعه مسجد یا جامع اردبیل به معنی واقعی جامع و بزرگ بوده و از شبستان های وسیع و اجزای مختلف تشکیل می شده است.

آنچه از اظهارات باستان شناسان مشهود است، جمعه مسجد قدیمی ترین مسجد و به عبارتی جزو قدیمی ترین بناهای تاریخی احداث شده در شهر اردبیل است.

این مسجد در قسمت شمال شرقی اردبیل و بر فراز تپه گورستانی مرتفع و حد فاصل کوچه های عبدالله شاه و پیرشمس الدین قرار گرفته است.

در این باره بیشتر بخوانید: 

جمعه مسجد، مسجدی عتیق و کهن در اردبیل

گنج مدفون در جمعه مسجد اردبیل

جمعه مسجد یا جامع اردبیل به معنی واقعی جامع و بزرگ بوده و از شبستان های وسیع و اجزای مختلف تشکیل می شده و با آن که بخشی از شبستان آن هنگام احداث خیابان سی متری در سال ۱۳۵۷ و یا ساختن منازل مسکونی در ۵۰ سال اخیر به کلی منهدم گردیده ولی هنوز هم چیزی بالغ بر ۱۵۰۰ متر مربع از عرصه تاریخی مسجد باقی مانده و همان بافت قدیمی و تاریخی خود را حفظ نموده است.

با این حال این اثر فاخر معماری با گذشت قرن ها همچنان استوار بوده و یادگار تاریخی از هنر و معماری اصیل ایرانی در طول هزاره ها است.

مسجدی که قدمت تاریخی آن موجب شد تا تمدن های معاصر اسم عتیق یا کهن را در نامگذاری آن دخیل کنند.

واکاوی ابعاد گذشته تاریخی اردبیل

اهمیت این بنای تاریخی مجموعه وسیعی از کاوش را در پیرامون آن رقم زد تا جایی که با اخذ مجوز از پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری کشور، کاوش در وسعت ۱۰ در ۱۰ متر آغاز شد.

کاوش در چنین وسعتی کم نظیر بوده و توانسته بسیاری از ابعاد گذشته تاریخی اردبیل را نیز واکاوی کند.

این گمانه وجود داشت که آثار دوره ساسانی و اشکانی در جمعه مسجد وجود دارد که کاوش‌ها نیز این مهم را تائید کرده است.

دستاوردهای مهم باستان شناسی دوره ساسانی و اشکانی در اردبیل

اما چرا آثار دوره ساسانی و اشکانی دارای اهمیت است و در کاوش‌ها به عنوان یکی از دستاوردهای مهم باستان‌شناسی محسوب می‌شود بخاطر این است که نام شهر اردبیل در عصر ساسانی مخصوصاً دوره‌های پادشاهی اردشیر و فیروز و بهرام و انوشیروان و هرمزد به کرات برده می‌شود.

درخشش نام اردبیل در منظومه ویس و رامین

در دوره ساسانی نام اردبیل در منظومه معروف ویس و رامین از داستان‌های عصر اشکانی فخرالدین اسعد گرگانی داستان سرای نیمه اول نخست سده ی پنجم هجری نیز دیده می‌شود و اردبیل در دوره اشکانیان و ۴۰۰ سال بیش از ساسانی‌ها از جمله مراکز مهم و حساس در جغرافیای سیاسی و طبیعی اشکانیان بوده است.

این بنای تاریخی به شماره ۲۴۸ در سال ۱۳۱۵ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است.

گردشگری استان اردبیل | گردشگری اردبیل | مناطق تاریخی اردبیل | جمعه مسجد اردبیل | مسجد عتیق اردبیل