علی محمد شاهی مقدم
عموماً کشورها بر حسب ظرفیت هایی که در اختیار دارند ساختارهای اقتصادی متناسبی را تدوین میکنند و برای اجرای آن ها گام برمیدارند. در ایران هم از سال ها پیش در مناطق مختلف کشور با توجه به ظرفیت ها و استعدادهای بالقوه برنامه توسعه اقتصادی در نظر گرفته شده است.
هرچند استان اردبیل توانایی رشد در بیشتر زمینههای اقتصادی را دارد، هموارترین و مناسب ترین شاهراه توسعه اقتصادی برای اردبیل صنعت گردشگری، کشاورزی و صنایع تبدیلی به نظر می رسد.
حال بعد از چندین سال اگر ما به هدفی که در صنعت گردشگری برای استان اردبیل در نظر گرفته شد (قطب گردشگری غرب کشور) نگاه کنیم، می بینیم به لطف فعالیت های انجامشده در گذشته و حال این توسعه نسبی محقق شده است؛ اما سوال این جاست که آیا همین مقدار تمام ظرفیت استان را اشباع کرده و رونق سرشار آن بر بخشهای دیگر اثرگذاری مطلوب داشته است؟ پاسخ منفی است.
اگر بخواهیم پا را فراتر بگذاریم و برای افق بلندمدت خود هدفی بلند پروازانه همچون تبدیل شدن به یکی از قطب های گردشگری خاورمیانه را اتخاذ کنیم، باید ملزم به استفاده حداکثری از ظرفیتهای خود باشیم؛ باید کاری کنیم که گردشگر در هنگام ورود به استان در میان جاذبه های دلپذیر غرق شود و همچنان لذت تجربیات دیگر در اردبیل را بر دل داشته باشد.
اما چگونه؟ علاوه بر اینکه بسترسازی مناسبی برای سرمایههای گردشگری استان صورت نگرفته است، پیوند مناسبی هم بین آن ها برقرار نشده؛ مثلاً برای این کار میتوان ماکت کلی از جاذبه های دیگر در هر یک از مناطق و محافل گردشگری اردبیل برای معرفی به نمایش گذاشت که احتمالاً اثرگذاری مطلوب تری داشته باشد.
در این میان جاذبه ای مانند غذا و نوشیدنی را به طور کلی نادیده گرفته ایم و فراموش کرده ایم این ظرفیت ایتالیا را چندین سال به عنوان قطب گردشگری در جهان مطرح کرد. بعد از آن هم کشورهایی مانند ترکیه، اندونزی، فرانسه و اسپانیا وارد برندسازی در این زمینه شدند. از نظر تنوع غذاهای بومی محلی مخصوصاً انواع آش بیشک اردبیل ظرفیت بسیار بالایی دارد و راهکارهای مختلفی هم میتوان برای گسترش و برندسازی در این منطقه تدوین کرد.
در حوزه گردشگری سلامت هم با وجود همجواری با کشوری همانند آذربایجان نتوانستهایم به طور کامل از ظرفیتهای خود استفاده کنیم. در این زمینه تبریزی ها گوی سبقت را ربوده و موفقتر عمل کردهاند. اما در مورد آبهای گرم معدنی گرچه بالاترین گردشگر را در این زمینه داریم و رتبه نخست کشور هستیم، خدماتی که در این زمینه ارائه میدهیم حتی در آب درمانیهایی که پیشوند مدرن بودن را یدک میکشند کاملاً سنتی است و به یک استخر و سونای خشک و تر خلاصه می شود.
در این حوزه برای ارائه خدمات بهروز باید از کشورهایی همچون تایلند، آلمان، ایتالیا و مکزیک الگوبرداری کنیم. با توجه به این که آبهای گرم در مناطق مختلف استان پراکنده است با تقویت این موضوع میتوان به آبادانی مناطق کمترتوسعه یافته چه در اردبیل یا سایر شهرهای کشور کمک کرد.
از نظر راههای ارتباطی طی سالهای اخیر حرکتهای خوبی همچون پروژه قطار و تقویت سختافزاری فرودگاه اردبیل و احداث جاده اردبیل – سرچم (امیدواریم فاز دوم آن تکمیل شود) صورت گرفته که انتظار میرود با اتمامشان افقهای روشنتری را برای توسعه استان شاهد باشیم. ایجاد منزلگاههای تاریخیفرهنگی، اماکن تفریح و سرگرمی مدرن و خلاقانه، توجه بیشتر به جاذبههای پنهان مثل شیروان درهسی و مسیر خلخال – اسالم، اکوتوریسم و… از جمله شاخصههای مد نظر برای توسعه گردشگری به شمار میرود که میتواند هر گردشگری را شیفته خود سازد.