عناصر اصلی معماری کویری بادگیر، ساباط، طاق و گنبد و گذرگاه‌های باریک و سرپوشیده است که همگی پاسخی خلاقانه به شرایط اقلیمی همچون گرما و کم‌آبی است که صورتی زیباشناسانه و ستودنی پدید آورده است.
به گزارش دیدشهر، یزد با داشتن بافت‌های تاریخی، شهری وسوسه‌انگیز به‌حساب می‌آید. جاذبه‌های تاریخی این شهر از یک‌سو گردشگران را برای حضور در آن وسوسه می‌کند و از سوی دیگر کشوری مانند امارات را به الگوبرداری از بادگیرهایش وامی‌دارد.
از میان عناصر مذکور بادگیر جایگاهی نمادین یافته است که بیننده به محض رویت آن به خاستگاه اصلی‌اش یعنی شهرهای کویری ایران ارجاع داده می‌شود.
این مظهر زیبایی و نبوغ معماری ایرانی درحالی‌که در داخل کشور مهجور مانده است در حال مصادره و از آن خویش‌سازی توسط کشور‌های عربی در مناسبت‌های بین‌المللی ازجمله کنفرانس بین‌المللی ۲۰۲۵ ایکوم (شورای بین‌المللی موزه‌ها) دبی است که در لوگو و فراخوان برنامه از بادگیر یزدی استفاده کرده‌اند.
بادگیرها در این شهر گرم و خشک کویری عامل خنک‌شدن و تهویه هوای خانه‌ها هستند و اهالی شهر را از صرف انرژی برای تهویه هوا بی‌نیاز کرده‌اند
این عنصر مطلوب و دلچسب در معماری گذشته ایران می‌تواند دوباره توسط طراحان و معماران و البته دست‌اندرکاران مرتبط با فضای ساخت‌وساز زیرنظر کارشناسان مجرب حوزه میراث بر تاج عمارت‌های مدرن کشور بازگردد تا هم تأکیدی زیبا بر هویت ملی ما متجلی شود و هم از دست‌اندازی و تاریخ‌سازی اغیار با روش‌های جعلی جلوگیری به‌عمل آید.
