خشکسالی که در حال حاضر به یکی از جدی ترین و مهم ترین تهدید برای کشور تبدیل شده، به‌‌‌صورت مستقیم گردشگری را مورد هدف قرار داده و احتمال وقوع بحرانی فرای تمامی بحران‌ها را پیش روی این صنعت قرار داده است.
نویسنده: صدیقه نژادقربان
به گزارش دیدشهر؛ تعطیلات یک‌روزه آخر هفته که تنها فرصت سفر یک‌روزه به اطراف شهرها را برای افراد فراهم می‌کند، باعث می‌شود تا خانواده‌‌‌ها و دیگر مسافران به رودخانه‌ها ، جنگل‌ها و مناطق سبز و خوش آب و هوا پناه ببرند تا حداقل یک روز در هفته را در دامان طبیعت بگذرانند. از همین رو مناطقی گردشگری اطراف شهرها از جمله دریاچه ها، کوه ها، جنگل ها و رودخانه ها یکی از بهترین مقاصد سفر یک‌روزه برای ساکنان است.
از طرفی، باتوجه به پایین آمدن سطح معیشت خانوارها و افزایش مشکلات اقتصادی، با حذف سفر از سبد اقتصادی خانوارها این مناطق اولویت اول قرار گرفته است.
علت این انتخاب ها را باید در سفرهای ارزان و کم هزینه بودن مقصد دانست که بار اقتصادی چندانی بر افراد وارد نمی‌‌‌کند و فرصتی را برای گذران اوقات فراغت از یک هفته سخت کاری فراهم می‌کند. از همین رو گردش یک‌روزه به مناطق گردشگری اطراف بیش از گذشته مورد توجه قرار گرفته است. اما آنچه این روزها بهویژه با گرم‌‌‌تر شدن هوا مسافران با آن مواجه می‌‌‌شوند کاهش چشمگیر منابع آبی سدها و کاهش منابع طبیعی سبز و نبود آب در رودخانه ها است.
باتوجه به اینکه گردشگری به‌‌‌دلیل انعطاف‌‌‌پذیر بودن از هر رخدادی تاثیر می‌‌‌پذیرد مانند آنچه که در زمان همه‌گیری کرونا اتفاق افتاد؛ بیش از دیگر صنایع تحت‌تاثیر بحران قرار گرفته و بیشترین میزان آسیب را متحمل می‌شود. اما خشکسالی که اینک به بحرانی فراتر از زمان پساکرونا در حال وقوع است و تغییرات اقلیمی، جهان را بار دیگر به تلاطم و چاره‌‌‌اندیشی این‌بار نه برای پایان یک بیماری، بلکه برای نجات سیاره واداشته است.
در زمینه توسعه روستایی هشت محور اصلی شامل «گشت و گذار»، «فعالیت آبی»، «فعالیت ورزشی»، «فعالیت‌‌‌های مربوط به سلامتی»، «گیاهان خاص دارویی»، «صنایع محلی و دستی»، «حیوانات بومی» و «جاذبه‌‌‌های اقتصادی» وجود دارد که تمامی این موارد رابطه مستقیمی با منابع آبی و خشکسالی دارد.
خشکسالی بر طبیعت که طی دهه گذشته به مهم‌ترین جاذبه گردشگری تبدیل شده و مسافران، بهویژه از زمان همه‌گیری به دامان طبیعت برای گذران تعطیلات پناه می‌‌‌برند، نیز به‌‌‌وضوح خود را نشان داده است که نمونه بارز آن را می‌توان در مقصد گردشگری ترکمن صحرا و خالد نبی در گلستان مشاهده کرد که در بهار امسال دیگر خبری از صحرای سرسبز و مخملی با گلهای وحشی زیبا به رنگ‌‌‌های زرد، نارنجی، قرمز و صورتی نبود و تنها دشتی خشک مانند مناطق بیابانی قابل مشاهده بود.
طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی منابع آماری گیلان، حدود ۳۱۳ روستا، تقریبا خالی از جمعیت هستند که خشکسالی و کمبود آب، تاثیر مستقیم بر مهاجرت روستاییان داشته است و در نتیجه حداقل ۳۱۳ مقصد گردشگری از میان جاذبه‌‌‌های گردشگری کشور حذف شده است.
بعنوان نمونه«دشت دریاسر» یکی از دیگر از مناطق گردشگری است که بهار هر سال مورد توجه گردشگران قرار می‌گیرد، اما اینک در معرض خطر جدی مبنی بر تبدیل شدن به وضعیت ترکمن صحرا قرار گرفته است که در صورت عدم‌مدیریت و اعمال قوانین سختگیرانه مبتنی بر رفتار غیرمسوولانه بسیاری از مسافران به این مقصد بی‌‌‌نظیر، به جای دشتی سرسبز و سراسر گلهای زیبا و رنگارنگ به بیابانی خشک تبدیل خواهد شد.
موارد بسیار دیگری در بهار امسال به دلیل خشکسالی مشاهده شده است که می‌توان به خشکسالی در «ژئوپارک دومولی» در شهر گرمی استان اردبیل اشاره کرد که آبشارهای زیبا و طبیعت بی‌‌‌نظیر آن از شهرت بسیاری برخوردار است و یک مقصد مهم برای طبیعت‌‌‌گردان و کوهنوردان بهویژه در فصل بهار به‌‌‌شمار می‌رود. اما در بهار امسال به‌‌‌دلیل خشکسالی منطقه و کمبود آب و خشک شدن برخی از آبشارها، بسیاری از طبیعت‌‌‌گردها و کوهنوردان، از رفتن به این منطقه صرف نظر کردند تا بیش از این عاملی بر آسیب بیشتر بر منطقه نشوند. همچنین نداشتن طراوت مقاصد کوهنوردی و طبیعت‌‌‌گردی در استان‌‌‌های شمالی، حاکی از تهدیدی بر آغاز خشکسالی در این مناطق است. اما یکی از عوامل تهدید این مناطق تردد بیش از حد افراد در این مناطق در فصل‌‌‌های خاص و رفتار غیرمسوولانه برخی از افراد است که روند خشکسالی منطقه را تسریع خواهند کرد.
وقوع خشکسالی که تهدیدی جدی بر کشاورزی و دامداری روستاها به‌‌‌شمار می‌رود، گردشگری جوامع محلی را نیز مورد تهدید قرار داده است و روستاهای در معرض خشکسالی می‌توانند یک به یک از مقصد بودن خارج شده و نه تنها تمام درآمدهای مربوط به حوزه گردشگری را از دست دهند بلکه به‌‌‌دلیل کم‌‌‌‌‌‌آبی، دیگر امکان کشاورزی و دامپروری هم نخواهند داشت و مجبور به مهاجرت به شهرها خواهند شد.
از همین رو، خشکسالی به بحرانی به مراتب جدی‌‌‌تر برای گردشگری تبدیل خواهد شد؛ چرا که گردشگری و خشکسالی رابطه مستقیمی با یکدیگر دارند و هر سرنوشتی از جهت اقلیمی بر مقصد گردشگری و جذب گردشگران تاثیر خواهد گذاشت. مطالعه جدید سازمان جهانی هواشناسی هشدار می‌دهد که زمین ۵ سال آینده در گرم‌‌‌ترین دوره ثبت شده خود قرار خواهد گرفت.