سفرنامه اهر

نویسنده: سعیده احسانی راد

به گزارش دیدشهر، اهر از شهرستان‌های قدیمی استان آذربایجان شرقی در 85 کیلومتری تبریز است.

جاذبه‌های نزدیک جنگل فندقلو

در ۲۵ کیلومتری جاده اهر به مشکین شهر بر فراز کوه‌های سرسبز روستای انداب، منطقه نمونه گردشگری فندقلو با طبیعت بکر و درختان طبیعی فندق، محیطی گردشگر پسند است.

این جنگل‌ها در دامنه کوه‌های بزکوش در نزدیکی منطقه حفاظت شده یایگاری است. هر گردشگری که به جنگل‌های قره داغ (ارسباران) بخصوص پارک جنگلی فندقلو اهر می‌آید محو زیبایی‌های آن می‌شود و می‌خواهد چند روزی را در این منطقه سپری کند.

در این جنگل گیاهان و درختچه‌های محلی از جمله فندق و بلوط فراوان است. پوشش گیاهی آن طوری‌است که به سختی می‌توان از لابه لای درختان عبور کرد و حتی مناطقی وجود دارد که عبور انسان از آنجا غیرممکن است.

در مسیر دسترسی روستای انداب و جنگل طبیعی فندقلو، امامزاده معروف به سیدلر واقع شده که در اطراف چشمه و محور گیلاس افیل علاوه بر رودخانه اهرچایی و باغ‌‌ها و جنگل‌‌های اطراف، تالاب یوسفلو و تالاب دیب سیز، چنارهای کهنسال یوزباشلو و زگلیگ، قلعه ‌نوردوز و چمنزارها و ییلاق‌های ارتفاعات همراه با چشمه‌‌ها و رودها و آبشارها وجود دارد.

اگر قصد اقامت شبانه در جنگل فندقلو را دارید حتماً چادر بزنند یا برای اقامت به روستاهای اطراف جنگل‌های فندقلو بروید.

منطقه‌گردشگری و بکر

ارتفاعات بکر و دیدنی روستای مزرعه و کوه شیور در شمالی‌ترین نقطه شهرستان اهر در فاصله ۲۰ کیلومتری از اهر در جهت شرقی – غربی کشیده شده‌ است.

منطقه گردشگری ارتفاعات روستای مزرعه و قله شیور علاوه بر داشتن مراتع، مزارع، ییلاقات عشایری، عشایر چلبیانلو و روستاهای آی پیرزن، مزرعه، جوبند، حاج علی بیگ کندی، زندآباد، انجرد و لامان، مکانی بکر و طبیعی با چشمه‌های گواراست ازجمله «سویوخ بولاق» و «چوئوش گولی».

منطقه گردشگری و بکر کوه شیور با داشتن دو قله شبیه گوش خرگوش و یک قله کوچک در کنار این دو قله، به مانند دیواری عظیم زمین‌های پست و بلند شمال و جنوب را از هم جدا کرده است. کوه شیور از قدیم بسیار مورد توجه بوده و به عنوان موزه زمین شناسی از جمله کوه‌های غنی از معادن مس و سنگ‌های باتولیتی است.

اهر شهر وَرنی

در شهر اهر خانه‌ای تاریخی که قدمت آن به دوره قاجار می‌رسد و متعلق به شخصی به نام دکتر قاسم خان اهری از پزشکان نامی در دوران خود بوده است، به نام خانه وَرنی معروف است که محلی برای فروش و نمایش صنایع دستی است.

اهر در سال 99 به عنوان شهر ملی وَرنی شناخته شد. وَرنی سوغات خاص شهر اهر به حساب می‌آید.

وَرنی زیراندازی مابین گلیم و فرش است و در ابعاد مختلف در دو نوع ابریشمی خالص و پشمی است و گاهی اوقات از ترکیب این دو نوع هم استفاده می‌شود.

وَرنی محصولی است میان گلیم و فرش که همچون سایر گلیم‌ها به صورت ذهنی و بدون نقشه از پیش تهیه شده به وسیله زنان و دختران عشایر و روستاییان منطقه ارسباران بافته می‌شود.

تار و پود این فرش همانند قالی از نخ‌های پنبه‌ای، پشمی و ابریشمی فراهم شده و گاهی برای چله‌کشی از پشم گوسفند هم که در منطقه فراوان است، استفاده می‌شود.

نقشه «وَرنی» نشانگر اعتقادات، آداب و رسوم و باورهای مردم این منطقه است. در بافت آن همچنین از تخیلات ذهنی و شکل حیوانات و پرندگان استفاده می‌شود.

معمولاً برای رنگ‌بندی وَرنی از رنگ‌های لاکی، کرم، آبی روشن، سفید و پیازی استفاده شده و در ابعاد مختلف به بازار عرضه می‌شود.

«وَرنی» به دلیل عدم استفاده از گره در بافت آن جزو گلیم و به دلیل طرح، نقشه و شکل ظاهری آن مشابه قالی به نظر می‌آید.

آثار تاریخی اهر

مقبره شیخ شهاب‌الدین اهری با 13 هکتار در قسمت جنوبی شهر واقع شده است که تنها موزه ادب و عرفان کشور است. بقعه تاریخی شیخ شهاب‌الدین اهری در دوره ایلخانی و اوایل دوره صفوی و به احتمال زیاد در زمان شاه عباس اول ساخته شده است. این بقعه محل آرامگاه شیخ شهاب‌الدین اهری است. بنا، دربرگیرنده ساختمان‌های خود مسجد، ایوانی بلند، مناره‌ها و تعدادی غرفه است. مسجد شیخ شهاب‌الدین که در ضلع شرقی صحن این بقعه قرار دارد، دارای گچبری‌ها و تزئینات نقاشی است. دور تا دور دیوار مسجد دستخط‌هایی وجود دارد که بین آنها دستنوشته‌هایی از شیخ بهایی، شاه عباس سوم و ابوالقاسم نباتی را تشخیص داده‌اند. این بقعه از سال ۱۳۷۴ به موزه ادب و عرفان تبدیل شده‌ است.

مختصات متفاوت مسجد جامع اهر

مسجد جامع اهر از قدیمی‌ترین آثار تاریخی در این شهر است که هزار سال قدمت دارد و به دوران سلجوقیان بر می‌گردد. این مسجد دارای 21 گنبد است که البته در دوران حکومت‌های مختلف صفوی، قاجار و پهلوی به تعداد آن اضافه شده است. آنچه موجب منحصر به فرد شدن این بنای تاریخی شده، مختصات آن است که در هیچ‌کدام از مساجد تاریخی به جا مانده در ایران دیده نمی‌شود.

عمارت تاریخی شهرداری اهر

عمارت تاریخی شهرداری اهر واقع در مرکز شهر، دارای معماری و سبک خاص بوده و ثبت ملی شده است. این اثر بیش از ۹۰ سال قدمت دارد و در دهه هفتاد شمسی بنای آن با حفظ سبک معماری سنتی، بازسازی شده است.

بازار تاریخی اهر دومین بازار مسقف

بازار زیبای شهرستان اهر، یکی از بهترین بازارهای آذربایجان شرقی بعد از تبریز است. این بازار دارای تزئیناتی است که در بازارهای شهرهای دیگر کمتر دیده می‌شود. این بازار بعد از ثبت جهانی بازار تبریز به عنوان بزرگ‌ترین بازار مسقف جهان، دومین بازار مسقف است. بازار تاریخی اهر (نصیربیگ) یک بازار سرپوشیده دارای چندین ورودی با نوشته سردر«نصیر بیگ»، تقریباً دست نخورده باقی مانده است. بازار مسگران (مسگرخانه)، بازار کلاه‌دوزان، راسته آهنگران، میدان دواب و میدان تره‌بار از بخش‌های بازار است.

یتی قات سوغات اهر

کمتر شهری در ایران وجود دارد که شیرینی و نان مخصوص و به نام خود نداشته باشد. شهر اهر یک نوع شیرینی با نام «اهری» و نوعی نان به نام «نان اهری» (یتی قات) دارد که جزو سوغات این شهرستان محسوب می‌شود. در بازار تاریخی اهر می‌توانید خوراکی‌هایی از جمله شیرینی اهری، نان روغنی شیرین و فتیر پخته شده با مغز گردو را به عنوان سوغاتی تهیه کنید. همچنین طعم لبینات خوشمزه طبیعی از شیر و خامه و پنیر را تجربه کنید. نان اهری به دلیل وجود پودر هل و زنجبیل بسیار معطر و خوش طعم است و با وجود اینکه به آن نان می‌گویند، درواقع نوعی کلوچه خوشمزه است و بافت آن مانند نان نیست. شیرینی اهری در سال 1394 از سوی سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در فهرست آثار ملی ناملموس ایران به ثبت رسیده است.