راسته بازار اردبیل با سابقه طولانی و درخشان در دوران های گذشته با حفظ مسئولیت خود در این چندین دهه توانسته روایتگر خوبی برای تاریخ کهن اردبیل به حساب بیاید.
راسته بازار اردبیل
معرفی راسته بازار اردبیل
به گزارش دیدشهر، استان اردبیل با تمدن هفت هزار ساله خود جزو با سابقه‌ترین مناطق ایران محسوب می‌شود که دارای صدها مناطق تاریخی است.
یکی از این مناطق تاریخی، بازار اردبیل است که در بین اهالی به راسته بازار و یا بازار قیصریه معروف است.
این بازار همانند سایر بازارهای تاریخی مشتمل بر راسته‌ها، تیمچه‌ها، سراها، مسجد و گرمابه است که بنای فعلی آن از جمله آثار دوره سلجوقی، زندیه و صفویه و بر بنیان اولیه بازار ساخته شده است.
در قرن هفتم و هشتم بازار اردبیل رونق فراوان داشته است و این رونق به دلیل موقعیت جغرافیایی استان اردبیل و مراوده تجاری بین ایران و روسیه تزاری و هم چنین کشورهای حوزه قفقاز نسبت به زمان حال بیشتر بوده‌است.
در اسناد تاریخی هم آمده است اردبیل در زمان حکومت صفوی به دلیل مرکزیت، جایگاه والای دینی و واقع شدن قبور سلاطین صفوی و مهمتر از همه مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی به مانند پایتخت معنوی سلاطین صفوی بوده و این موضوع باعث رونق و اهمیت بازار اردبیل شده است.
با گذشت قرن‌ها از احداث بازار تاریخی اردبیل، این بازار هم اکنون یکی از فعال‌ترین بخشهای شهر اردبیل محسوب می شود.
قسمت بیشتر این بازار در اثر تغییر و تحولات شهری در ۵۰ سال گذشته از بین رفته اند و هیج ارتباطی بین بخش هایی از بازار با مرکز آن وجود ندارد این جدایی تا حدی است که بازار در دو طرف خیابان امام خمینی قرار دارد و بازار طلا فروشان از بازار قیصریه کاملا جدا افتاده است.
بازار سرپوشیده اردبیل
بازاری شبیه به سلیب
این بازار در قرن هفتم و هشتم از رونق فراوان برخوردار بوده و محل داد و ستد بازرگانان و تجار از اقصا نقاط کشور و دنیا قرار داشته است.
بر سر بازارچه شمال شرقی بازار سنگ نوشته ای است که تاریخ ساخت و بانی بازار در آن درج شده اما به علت فرسایش سطح سنگ و عدم اشاره دقیق منابع تاریخی زمان ساخت این بازار مشخص نیست و به روایتی پیش از حکومت صفوی احداث شده است.
قدیمی‌ترین سیاحانی که از بازار اردبیل نام برده‌اند عبارت اند از مقرسی و اصطخری در سده چهارم هجری که این مجموعه تاریخی را به صورت صلیب در چهار راسته توصیف کرده‌اند که در میانه آن مسجد قرار دارد.
بازار اردبیل با طاق نمای جانبی، طاق و تویزه و گنبدهای ساده که معرف آثاری از دوره صفویه و قاجاریه است شکر، سرای مجیدیه، سرای امام جمعه، سرای دوگوچی و تیمچه زنجیرلی است.
بازار اردبیل با سراهای مختلف
۲۵ سرا و راسته در این بازار فعال هستند و برخی به دلیل تغییر ذائقه مشتریان شکل اولیه خود را از دست داده‌اند.
این ۲۵ راسته عبارتند از : راسته اصلی بازار، راسته پیرعبدالملک، راسته قیصریه، راسته کفاشان، راسته غلامان، بازار زرگران، سراجان، خراطان، قصابان، بقالان، کلاه دوزان، علافان، پارچه فروشان، پنبه فروشان، مسگران، چاقوسازان، آهنگران، سرای خشکبار، سرای گلشن، سرای جهودها، سرای وکیل، سرای نو یا زنجیرلو، سرای حاج احمد، سرای حاج شکر، سرای مجیدیه، سرای امام جمعه، سرای دوگوچی و تیمچه زنجیرلی است.
سرای خشکبارها از دو بازارچه موازی که هر کدام دارای ۵ دهانه و ۵۱ مغازه بوده و بر راسته بازار عمودند تشکیل یافته است و سرای گلشن نیز ترکیبی از دو بازارچه و یک سرا است و سرای زنجیرلی نیز در مقابل آن قرار داشته و به راسته بازار و پیرعبدالملک مربوط می‌شود.
راسته بازار اردبیل ؛ روایتگر ظرافت معماری کهن آذربایجان
یکی از بخشهای دیگر و مهم بازار اردبیل، چهار سوق یا بازار بزرگ قیصریه است.
این بخش بنایی است مدور با گنبد کروی بلند و ساده که در پایین بنا ۱۲ متر داشته و ارتفاع تقریبی آن ۱۳ متر است.
روشنایی داخل بازار هم از طریق روزنه‌های تعبیه شده در پوششهای گنبدی تامین می‌شود که زیبایی بصری بی نظیری به فضای داخلی بازار بخشیده است.
بازار اردبیل کجاست؟
مجموعه تاریخی بازار سرپوشیده اردبیل در حدفاصل خیابان امام خمینی، آیت الله طالقانی و آیت الله کاشانی واقع شده که آمیخته از معماری سنتی و اصیل است و از ظرافت های هنری ایرانی و اسلامی برگرفته شده و یادگاری دوره سلجوقیان و روایتگر تاریخ کهن و باستانی اردبیل است.
بازار تاریخی اردبیل به عنوان محور انسجام عزاداری محلات است بطوریکه هر ساله در ماه محرم عزاداری محلات شش‌گانه به ترتیب به همراه شعبات خود در بازار اردبیل انجام می‌شود و به نوعی حرکت دسته‌جات عزاداری در بازار و استقرار و سینه‌زنی و مجدداً حرکت در معابر، انسجامی در سوگ عاشورا به وجود آورده است.
این اثر تاریخی اردبیل با شماره ثبت ۱۶۹۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.