برخی کارشناسان اندیشکده پیشرفت گردشگری ایران اعلام کردند که طرح اجاره بناهای تاریخی نه تنها موجب مرمت و حفظ بناهای تاریخی نمیشود، بلکه سبب مرمت غیراصولی و از بین رفتن هویت بناها و آسیب بیشتر به آنها میشود.
یاوری، دکترای مدیریت گردشگری میگوید: بسیاری از بناهای تاریخی ما در حال از بین رفتن هستند و اعتبار کافی برای مرمت آنها در کشور وجود ندارد. بعد از مرمت هم مسأله نگهداری و مدیریت آنها پیش میآید که بحث مفصلی است. مردم باید در این زمینه مشارکت کنند و بخش خصوصی میتواند در این زمینه کمک کند تا طبق مزایده، این بناها به افرادی با مدت مشخص اجاره داده شود تا آنها را مرمت و نگهداری کنند و در حوزههایی که به گردشگری کشور کمک میکنند کاربری خوبی برایشان در نظر بگیرند، اما نگرانی ما از این جهت است که نظارت بر این امر با معاونت میراث فرهنگی وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است که توان ظرفیت اجرایی این نظارت را با این حجم گسترده ندارد و طرح اجاره بناهای تاریخی نه تنها موجب مرمت و حفظ بناهای تاریخی نمیشود، بلکه موجب مرمت غیراصولی و از بین رفتن هویت بناها و آسیب بیشتر به آنها میشود.
واگذاری موقت بناها ممنوع!
از سویی دیگر، هلیا محمدی، کارشناس ارشد معماری نیز میگوید: مرمت و بازسازی باید زیرنظر متخصصان آگاه قرار گیرد که دلسوز برای فرهنگ و هویت مردم ایران و میراث فرهنگی این سرزمین باشند. دولتی باشد، خصوصی، داوطلبانه یا…، مهم نیست؛ مهم این است که مرکز یا مؤسسهای باشد که مسلط به دانش احیا و مرمت باشد و نشان دادن هویت و فرهنگ مردم و میراث فرهنگی کشور برایش در اولویت باشد، نه اینکه فقط به کم کردن هزینه و افزایش سود بپردازد. حال اینکه بازسازی و مرمت این بناها به چه کسانی و ارگانهایی سپرده شود و سازمان نظارت بر احیای آنها چه و کجا باشد اهمیت بسیار زیادی پیدا میکند که در انتخاب آنها باید بسیار دقت نظر به خرج داد تا علاوهبر حفظ میراث فرهنگی و هویت ملی، به کسب درآمد از این طریق و رشد و توسعه آن پرداخت و در این جهت کوشید.
بابک یاوریفر، معاون اجرایی اندیشکده پیشرفت گردشگری نیز بر این اعتقاد است که صندوق توسعه صنایعدستی و فرش دستباف و احیا و بهرهبرداری از اماکن تاریخی و فرهنگی موظف است بر اساس وظایف قانونی خود، نسبت به مرمت و احیای ابنیه تاریخی که به دلیل گذشت زمان، بسیاری از آنها دچار آسیب شدهاند، اقدام کند و برای نسل حاضر و آینده در حفظ و نگهداری آنها بکوشد. شیوه اجاره بناهای تاریخی روش درستی در جلب مشارکت مردمی و سرمایهگذاری توسط بخش خصوصی نیست؛ چرا که تملک این بناها توسط اشخاص در قالب قرارداد اجاره، با ضوابط و اصول میراثی و حفظ هویت تاریخی، مرمت یا تعریف کاربری متناسب با شأن بناها مغایر است و صد البته منطبق با مسیری که تاکنون طی شده، نظارتهای فنی مستمر تا مرحله بهرهبرداری دچار مشکل خواهد شد. لذا نباید به هیچوجه واگذاری موقت یا اجاره این بناها مطرح شود.