روستاهای استان اردبیل از پیست اسکی و چشمه‌های آب‌گرم گرفته تا آثار باستانی، صنایع‌دستی و قوم‌های اصیل، همه در کنار هم تجربه‌ای منحصربهفرد از سفر به دل تاریخ، طبیعت و فرهنگ ایرانی را فراهم می‌کنند.
مریم محرمی
دیدشهر: استان اردبیل با طبیعت متنوع، اقلیم چهارفصل و جاذبه‌های تاریخی متعدد، یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگری ایران است.
این استان با طبیعت بکر، اقلیم متنوع و آب‌وهوای چهارفصل، یکی از مقاصد جذاب گردشگری طبیعی در ایران به شمار می‌رود. این منطقه با ارائه تجربه‌هایی گوناگون از اسکی روی برف و چمن گرفته تا استفاده از چشمه‌های آب گرم، کوهنوردی در ارتفاعات بلند، تماشای پوشش گیاهی متنوع، و آشنایی با سبک زندگی عشایر و روستاییان، هر ساله هزاران گردشگر را به خود جذب می‌کند.
در هر یک از روستاهای گردشگری این استان، بسته‌ای متنوع از جاذبه‌های طبیعی، تاریخی و فرهنگی ارائه می‌شود.
بسیاری از این روستاها زیرساخت‌هایی مناسب برای پذیرایی از مسافران دارند و در ایام نوروز به‌ویژه، میزبان گردشگران داخلی و خارجی هستند.
روستاهایی مانند آلوارس، بیله‌درق، اسبو، اونار، عنبران و خمس، هرکدام بخشی از این پازل زیبا را تشکیل می‌دهند.که در این نوشتار به آنها می پردازیم.
1- بوینی یوغون، قلعه‌ای باستانی در دل کوه
در روستای کورعباسلو نیر، قلعه اسرارآمیز بوینی یوغون با قدمتی بیش از ۴۵۰۰ سال واقع شده است. این قلعه که از دوره پیش از اسلام تا دوران اشکانی و اسلامی پابرجا مانده، با سنگ، ساروج، آجر و خشت ساخته شده و نشانه‌ای از تمدن‌های باستانی این منطقه است.
این دژ باستانی که اکنون به‌عنوان سایت موزه روباز شناخته می‌شود، تجربه‌ای منحصربهفرد از پیوند تاریخ با طبیعت کوهستانی اردبیل ارائه می‌دهد.
2- روستای اونار، باغستانی باستانی با گورستان سنگی
روستای اونار در شرق مشگین‌شهر، گنجینه‌ای از آثار تاریخی و طبیعی است. چنار هزار و دویست ساله «بابا چنار»، قلعه بربر، گورستانی با سنگ‌افراشته‌های اسرارآمیز، و امامزاده سید جعفر بن موسی کاظم (ع) از جمله دیدنی‌های این منطقه هستند.
موزه سنگی در حال ساخت در این روستا، فرصتی برای آشنایی بیشتر گردشگران با تاریخ و فرهنگ منطقه فراهم می‌آورد.
3- ویلاباغ خمس، آرامش در دل دلمن‌های باستانی
در خلخال، روستای خمس با آثار تاریخی مانند دلمن‌های دوره برنز، گورهای سنگی، مسجد قاجاری و طبیعت سرسبز، یکی از روستاهای هدف گردشگری استان اردبیل محسوب می‌شود. دلمن‌ها که بدون ملات و تنها با سنگ ساخته می‌شدند، گواهی بر قدمت چند هزار ساله این منطقه‌اند.
4- روستای آلوارس، مقصدی برای هیجان و تاریخ
روستای آلوارس در نزدیکی سرعین، یکی از قطب‌های گردشگری اردبیل است. این روستا به دلیل دارا بودن تله‌سیژ، پیست اسکی و موقعیت اقلیمی خاص، هم در زمستان و هم در تابستان جذابیت‌های خاص خود را دارد. پیست آلوارس که در ارتفاع ۳۲۰۰ متری قرار دارد، با طول بیش از ۱۲۵۰ متر، یکی از بزرگ‌ترین پیست‌های اسکی ایران است.
علاوه بر ورزش‌های زمستانی، تابستان‌های خنک آلوارس با گل‌های شقایق، ختمی، و گون، اکوتور عشایری، و آبشار گورگور، تجربه‌ای ناب برای دوست‌داران طبیعت است. حضور شترهای دوکوهانه در منطقه نیز جذابیتی کم‌نظیر برای گردشگران به همراه دارد.
5- بیله‌درق، روستایی در دل دره با عطر نان سنتی
در شمال سرعین و در دل یک دره سرسبز، روستای بیله‌درق یا ویلادره واقع شده است. این روستا با چشمه‌های آب‌معدنی، غارها و آبشارهای خروشان، مکانی آرام و دلپذیر برای طبیعت‌دوستان است. یکی از جذابیت‌های محلی این روستا، پخت فطیر سنتی و “ایشتی فطیر” توسط زنان محلی در کوچه‌هاست که با عطر خوش آن، خاطره‌ای دل‌نشین در ذهن گردشگران به جا می‌گذارد.
6- گلیم عنبران، نماد اصالت و هنر زنان اردبیلی
در شمال شهرستان نمین و نزدیکی جنگل‌های فندقلو، روستاهای پیرامون شهر عنبران به هنر بافت گلیم شهرت دارند. گلیم عنبران با الیاف طبیعی، نقش‌های اساطیری و ابزارهای سنتی بافت، از اصیل‌ترین صنایع‌دستی ایران به‌شمار می‌رود.
این گلیم‌ها که بازتابی از افکار، آرزوها و باورهای مردمان منطقه‌اند، نشان ملی جغرافیایی را نیز دریافت کرده‌اند. هر زن روستایی می‌تواند در خانه‌اش با دار کوچکی این هنر چند‌هزار ساله را زنده نگه دارد.
7- اسبو، روستای قوم تات با آبشار افسانه‌ای
در جنوب شرقی خلخال، روستای اسبو با طبیعتی بکر و زبانی متفاوت، میزبان قوم اصیل تات است. گویش محلی، مهمان‌نوازی مردمان، آبشار نره‌گر و امامزاده سیدعبدالله (ع) از جمله جاذبه‌هایی است که اسبو را به مقصدی منحصربهفرد تبدیل کرده است.