مقبره شاه اسماعیل صفوی

به گزارش دیدشهر، شاه اسماعیل صفوی در ۲۵ ماه رجب از سال ۸۹۲  هجری شمسی در اردبیل دیده به جهان گشود.

پدرش شیخ حیدر به همراه مریدان خود که به دلیل بر سر داشتن کلاه قرمز رنگ قزلباش (سرخ سر) خوانده می شدند به عنوان جهاد با مسیحیان چرکس به نواحی قفقاز رفتند.

و در محرم ۹۰۵ ادعای پادشاهی کرد و در سال ۹۰۶ بر تخت نشست.

در این باره بیشتر بدانید:

شاه اسماعیل نوجوان ۱۳ ساله که سرنوشت ایران را رقم زد

شاه اسماعیل در اولین اقدام مهم خود، در شهر تبریز که در آن زمان اکثر مردم سنی بود، مذهب تشیع را به عنوان مذهب رسمی دولت و مملکت صفوی اعلام نمود.

او بعد از شکست در جنگ چالدران به شکار و تفریح می پرداخت و در طی سفری که در سال ۹۳۰ به سراب  داشت به بیماری حصبه دچار شد.

در این باره بیشتر بدانید:

جنگ چالدران چگونه شاه اسماعیل صفوی را افسرده کرد؟

پادشاه ۳۸ ساله بخاطر همان بیماری در همان جا فوت کرد و بعد از مرگش نعش او را به اردبیل آوردند و در جوار جدش شیخ صفی الدین به خاک سپردند.

تدفین در کنار جدش شیخ صفی الدین اردبیلی

در کنار قبر شیخ صفی الدین، مقبره شاه اسماعیل، بنای مربعی شکل کوچکی است که روی آن گنبد نسبتا بزرگی بنا شده است.

این آرامگاه که از شاهنشین قندیل خانه به آن راه می‌یابند، اطاق کوچکی است به ابعاد ۲/۵×۳/۵ متر با پوشش گنبدی آجری مستقر بر روی چهار پیلپوش (سه کنج).

گنبد مقبره شاه اسماعیل کوتاه‌تر از گنبد مقبره شیخ صفی است و قسمت خارجی آن با کاشی‌های خوشرنگ و کتیبه‌ای به خط کوفی تزئین شده است.

قسمت بالای دیوار‌ها و سقف به شیوه ماهرانه‌ای با گل و بته نقاشی و روی آن‌ها با رنگ‌های مختلف و آب طلا تزیین شده است.

دیوار‌ها تا ارتفاع ۱/۶۹ متر از کف آرامگاه با کاشی‌های خشتی آبی لاجوردی که روی آن‌ها با آب طلا نقش‌اندازی شده پوشش داده شده است.

کاشی‌ها دارای نوعی لعاب تلالؤدار است که با تابش نور جلوه‌ای خاص پیدا می‌کند؛ این نوع کاشی نزد اهل فن به کاشی «گازماگازی» مشهور است.

کف اتاق دست کم با سه نوع کاشی به رنگ‌های مختلف فرش شده که نشان‌دهنده مرمّت‌های عجولانه دوره‌های مختلف است.

روی قبر شاه اسماعیل صندوق مرصع فوق العاده نفیس و گران قیمتی نصب شده که از شاهکارهای هنری ارزنده دوره صفوی است.

صندوق چوبی نفیسی از خاتم و منبّت بر قبر شاه اسماعیل نهاده‌اند.

نام سازنده این شاهکار هنری، استاد مقصود علی، در وسط ترنجی از عاج آمده است، ولی تاریخ ساخت آن مشخص نیست.

بر روی سنگ سیاه رنگ مستطیلی که در ازاره دیوار شمالی نصب شده نقش دستی بزرگ‌تر از دست معمولی، منسوب به علی (ع)، به چشم می‌خورد.

همچنین نقش دست دیگری از ورقه نقره به در سمت چپ مقبره میخ شده است.

خوشبختانه این اثر هنری نفیس بر عکس سایر آثار به تاراج روس نرفت.

این اثر آنقدر ارزشمند است که طبق منابع تاریخی وقتی لشکر روس از بردن صندوق به دلیل قرار گرفتن در زاویه ای که دارای در کوچک بود مایوس شدند و دیدند که با خراب کردن در، کل بنا تخریب می شود و صندوق از بین می رود، رسما به دولت وقت (رضاخان پهلوی) گفتند که حکومت روس حاضر است در ازای تحویل گرفتن صندوق شاه اسماعیل، تمام شهرهای آذربایجان را راه آهن بکشد که خوشبختانه دولت نپذیرفت.

در نمای بیرونی آرامگاه برجی استوانه‌ای به ارتفاع هشت متر بنا شده که گنبد عرق چینی کوچکی بر رأس آن قرار گرفته است.

روی گنبد و بر روی کاشی سفید به خط ثلث درهم، نام ائمه‌ی اطهار نقش بسته است.

بالای گنبد هم پنج شمشیر به نشانه پنج طایفه‌ای نصب شده است که شاه اسماعیل را در رسیدن به سلطنت یاری کردند.

 شیخ صفی الدین اردبیلی | بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی