تجربه سایر کشورها از رونق گردشگری در تعطیلات آخر هفته

به گزارش دیدشهر؛ نبود تعطیلات کافی در کشور یکی از بزرگ ترین و اصلی ترین چالش های صنعت گردشگری تاکنون بوده که منجر به از دست رفتن بسیاری از فرصت‌‌های گردشگری و ایجاد زیرساخت‌ های کافی و لازم شده است. زیرا در تمام این سال‌ها، صنعت گردشگری تنها شاهد هجمه مسافران در تعطیلات مناسبتی به ویژه در تعطیلات عید بود که این امر، منجر به گران شدن سفرها، پایین آمدن کیفیت خدمات، نبود مراکز اقامتی و رفاهی کافی برای مسافران و ترافیک‌‌های طاقت‌‌فرسای بسیار طولانی بود و در مقابل دیگر ایام سال، فعالان گردشگری با کمبود مسافر و نبود درآمد مواجه می‌‌شدند. در حالی که اگر تعطیلات به‌‌شکل ثابت در تمام ایام سال به شکل یکنواخت وجود داشته باشد، سفرها به‌‌طور منظم در طول سال پخش خواهد شد و دیگر سفرها محدود به عید یا دیگر تعطیلات مناسبتی نخواهد بود و خانواده‌‌ها امکان سفر در تمام ایام سال را خواهند داشت.

طبق پژوهش ها تعطیلات یک‌روزه، عملا فرصت سفر را از افراد می‌گیرد و همچنین منجر به کاهش بهره‌‌وری کارکنان و فرسودگی شغلی می‌شود.

بر همین اساس می توان گفت تقریبا از پس از جنگ جهانی دوم بسیاری از کشورها برای بهبود روحیه کارکنان و آثار روانی ناشی از آن و ساعات کاری زیاد، تعطیلات آخر هفته را به دو روز رساندند تا با کاهش ساعت کاری علاوه بر افزایش کارآمدی کارکنان و بهبود شرایط روانی آنها، فرصت بیشتری برای گذران اوقات فراغت و سفر داشته باشند. از آن تاریخ به بعد تقریبا تمامی کشورهای جهان، تعطیلات آخرهفته دو روزه را اجرایی کردند و با نگاهی به تقویم کشورها و تعطیلات رسمی آنها شاهد تعطیلات بیش از ۱۱۴ روز در طول سال برای اکثر کشورها خواهیم بود که برای برخی از کشورها حتی به بیش از ۱۲۰ روز نیز می‌‌رسد.

این در حالی است که در ایران شاهد تعطیلات رسمی ۷۹ روزه در طول سال هستیم که بیشترین میزان آن مربوط به تعطیلات مناسبتی پراکنده در طول سال و تعطیلات ثابت عید نوروز است این رقم در امارات ۱۴۰ روز و در کشورهایی مانند کانادا، آمریکا و استرالیا با احتساب روزهای آخر هفته و تعطیلات مناسبتی حدود ۱۱۴ روز است.

مهم‌ترین دلیل تفاوت چشمگیر تعطیلات ایران نسبت به دیگر کشورهای جهان، تعطیلات یک‌روزه آخر هفته است.

در برخی از کشورهای جهان همچون اسپانیا، انگلیس، مکزیک، کاستاریکا، نیوزیلند، فنلاند و اخیرا در ژاپن نیز با افزایش تعطیلی آخر هفته از دو روز به سه روز به عنوان راهکاری برای افزایش اوقات فراغت کارکنان برای تفریح و سفر موافقت شده، زیرا در یک دوره آزمایشی آنها مشاهده کرده‌اند افزایش تعطیلات آخر هفته تاثیری چشمگیر در وضعیت شرکت‌‌ها، کارکنان و کارفرمایان ایجاد کرده و باعث افزایش بهره‌‌وری، کاهش مرخصی، افزایش رضایت کارکنان از محل کار، متعهدانه کار کردن برای کارفرمایان، نشاط و انگیزه بیشتر، مصرف انرژی کمتر (کاهش هزینه‌های جاری شرکت‌‌ها)، رونق سفر، تفریح و رشد اقتصاد گردشگری و جلسات کوتاه‌‌تر شده است.

طی چند سال اخیر به‌‌ویژه از زمان همه‌گیری کرونا، برخی کشورها از این سطح فراتر رفتند و به‌‌دنبال افزایش تعطیلات آخر هفته و رساندن آن به سه روز در هفته هستند.

کشورهایی همچون اسپانیا، انگلیس، مکزیک، کاستاریکا، نیوزیلند، فنلاند، ژاپن و اخیرا امارات با افزایش تعطیلی آخر هفته از دو روز به سه روز در جست‌وجوی راهی برای افزایش اوقات فراغت کارکنان برای تفریح و سفر هستند.

همچنین باتوجه به ضربه سهمگینی که پاندمی کووید-۱۹ بر صنعت گردشگری وارد کرده و منجر به کاهش سفرها، از دست رفتن بسیاری از شغل‌‌ها در این عرصه و افزایش مشکلات روانی در افراد ناشی از قرنطینه شده است، سازمان جهانی گردشگری از دولت‌‌ها خواسته در نحوه سیاستگذاری‌های خود برای توریسم و رسیدن مجدد این صنعت به توسعه پایدار «ساعت کاری معقول» به‌‌منظور دسترسی شهروندان همه کشورها به «تعطیلات آخر هفته مناسب سفر» توجه ویژه‌ای داشته باشند؛ چرا که گردشگری یکی از قطب‌‌های مهم اقتصاد در جهان به‌‌شمار می‌رود که بیش از ۱۰‌درصد اشتغال جهان به این بخش اختصاص دارد و سهم قابل‌توجهی از تولید ناخالص داخلی در برخی از کشورها را تشکیل می‌دهد.

نتایج مثبت «هفته‌کاری ۴روزه» که اوایل۲۰۲۲ به شکل آزمایشی ابتدا در ایسلند و سپس، سایر کشورهای اروپایی اکران شد، حالا مدیران کسب‌وکارهای آمریکا را هم تحت تاثیر قرار داده است.

نتایج مطالعه فراگیر از نحوه حضور کارکنان در محیط کار در آمریکا نشان می‌دهد ۴۰درصد از شرکت‌ها «کار ۴روزه» یا همان «آخرهفته ۳روزه» را اجرایی کرده‌اند یا قصد اجرای آن را دارند. این تقویم کاری، معادله برد- برد به شکل «راندمان بالا ناشی از فراغت بیشتر» برای کارکنان و «کاهش هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری تولید» برای کارفرما را رقم زده است.

نفع مشترک کار 4 روزه

تعطیلات آخر هفته و کارآمد‌تر شدن کارکنان به عنوان یکی از موضوعات مهم در جهان منجر به قانونی شدن ساعات کار کمتر در اروپا شد و مدیران شرکت‌ها با آزمایش موفق «آخر هفته ۳ روزه» در ۲۰۲۲ از کار ۴ روزه کارکنان خود با بهره‌وری بیشتر به برد قابل توجهی دست یافتند و حتی شرکت‌های آمریکایی با تغییر مدیریت در ساختمان‌های تحت مالکیت خود کار هیبریدی و تعطیلات هفتگی را ایجاد کردند و افراد با دورکاری هم امکان سفر و هم امکان کار را خواهند داشت.

طرفداران هفته‌کاری چهار روزه معتقدند که رضایت کارمندان در این حالت افزایش می‌‌‌یابد و بهره‌‌‌وری نیز بالا خواهد رفت. اتحادیه‌های کارگران در سراسر اروپا از دولت‌‌‌ها می‌‌‌خواهند که هفته کاری چهار روزه را اجرا کنند. اما کدام کشورها این ایده را پذیرفته‌‌‌اند و تاکنون چه پیشرفت‌‌‌هایی داشته است؟

بر اساس گزارشی از یورو نیوز، در فوریه سال‌جاری کارمندان بلژیکی حق برخورداری از یک هفته کاری کامل با چهار روز کار را به جای پنج روز معمول به دست آوردند، بدون اینکه از دستمزدشان کاسته شود. در ۲۹ سپتامبر مجلس نمایندگان بلژیک لایحه‌‌‌ای را در این راستا تصویب کرد و به این وسیله مانع قانونی دیگری را قبل از تبدیل شدن آن به قانون رسمی برطرف کرد. کارمندان بلژیکی حالا می‌‌‌توانند تصمیم بگیرند که چهار یا پنج روز در هفته کار کنند، اما این به آن معنی نیست که کمتر کار خواهند کرد چراکه می‌‌‌توانند ساعات کاری را در روزهای کمتری بگنجانند. الکساندر دو کرو، نخست‌وزیر بلژیک، امیدوار است این توافقنامه به انعطاف‌‌‌پذیری بیشتر بازار کار کمک کند و تلفیق زندگی خانوادگی و کاری را برای افراد آسان‌تر کند.

در انگلستان هم شرکت‌هایی که یک دوره ۶ ماهه آزمایشی را برای هفته کاری چهار روزه اجرا کردند، پس از ستایش آن به عنوان آزمایشی بسیار موفق درحال برنامه‌‌‌ریزی برای دائمی کردن هفته کاری کوتاه‌‌‌تر هستند. ده‌‌‌ها شرکت، از جمله شرکت‌های بسیار بزرگ، در این برنامه آزمایشی شرکت داشتند که از ششم ماه ژوئن با هدف مطالعه ساعات کاری کمتر بر بهره‌وری مشاغل و رفاه کارمندان و همین‌طور اثر آن بر محیط‌زیست و برابری جنسیتی، آغاز شد. حدود ۷۰ شرکت انگلیسی و بیش از ۳۳۰۰ کارمند برای این برنامه ثبت‌نام کردند که توسط محققان دانشگاه کمبریج، آکسفورد، کالج بوستون و گروه‌‌‌های حمایتی غیرانتفاعی چهار روز کاری جهانی، کمپین چهار روز کاری در انگلستان و اندیشکده انگلیسی اتونومی، حمایت می‌شود.

طبق یک نظرسنجی ۸۶‌درصد از شرکت‌هایی که در این آزمایش شرکت داشتند اعلام کردند که«به احتمال زیاد» یا «احتمالا» در نظر دارند سیاست چهار روز کاری در هفته‌‌‌ را پس از دوره آزمایشی حفظ کنند. انتظار می‌رود کارکنان در این آزمایش از مدل ۱۰۰:۸۰:۱۰۰ پیروی کنند، که به معنای ۱۰۰‌درصد حقوق برای ۸۰‌درصد مواقع در ازای تعهد به حفظ حداقل ۱۰۰‌درصد بهره‌‌‌وری است. آزمایشی که در انگلستان انجام شد تنها یکی از چند آزمایش در سراسر جهان است که توسط گروه چهار روز کاری جهانی اداره می‌شود، که از هفته کاری کوتاه‌‌‌تر حمایت می‌کند.

مدیر این کمپین اعلام کرده است که برنامه‌‌‌های مشابهی در ایالات متحده و ایرلند و برنامه‌‌‌های بیشتری در کانادا، استرالیا و نیوزیلند برنامه‌‌‌ریزی شده است. در اسکاتلند نیز قرار است آزمایشی دولتی در ۲۰۲۳ برگزار شود که نقطه اوج وعده انتخاباتی حزب ملی اسکاتلند بوده است. ساعت کاری کارکنان ۲۰‌درصد کاهش می‌یابد، اما هیچ خسارتی متوجه آنها نیست. حزب ملی اسکاتلند با تخصیص ۱۰‌میلیون پوند از شرکت‌های شرکت‌‌‌کننده حمایت خواهد کرد. دولت به نظرسنجی که به تازگی توسط اندیشکده اسکاتلندی موسسه تحقیقات سیاست عمومی (IPPR) انجام شده اشاره می‌کند که نشان می‌دهد ۸۰‌درصد افرادی که به این ایده پاسخ داده‌‌‌اند نظرمثبتی به این ابتکار داشته‌‌‌اند و گفته‌‌‌اند این برنامه تا حد زیادی سلامت و شادی آنها را افزایش می‌دهد. برخی کسب و کارها در اسکاتلند، چون گروه UPAC مستقر در گلاسکو، زودتر هفته‌‌‌های کاری کوتاه‌‌‌تر را آغاز کرده‌‌‌اند.

در فاصله سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۹ ایسلند بزرگ‌ترین آزمایش جهانی را با ۳۵ تا ۳۶ ساعت کاری در هفته (کاهش از ۴۰ ساعت سنتی) بدون کاهش در دستمزد انجام داد. این دوره آزمایشی توسط محققان و اتحادیه‌های کارگری ایسلندی موفق شناخته شد و منجر به تغییر قابل‌توجهی در ایسلند شد، به طوری‌‌‌که نزدیک به ۹۰‌درصد از جمعیت شاغل درحال حاضر ساعات کاری را کاهش داده‌‌‌اند. محققان دریافتند که استرس و فرسودگی شغلی در این حالت کاهش می‌‌‌یابد و تعادل میان کار و زندگی بهبود پیدا می‌کند.

آلمان یکی از کوتاه‌‌‌ترین میانگین ساعات کاری در اروپا را دارد، به طوری‌‌‌که طبق گزارش مجمع جهانی اقتصاد، میانگین کار هفتگی در این کشور ۲/ ۳۴ ساعت است. با این‌حال اتحادیه‌‌‌های کارگری خواهان کاهش بیشتر ساعات کاری هستند. نظرسنجی شرکت تحقیقاتی فورسا نشان می‌دهد که ۷۱‌درصد از افراد شاغل در آلمان مایلند تنها چهار روز کاری در هفته داشته باشند. اکثریت کارفرمایان موافق هستند که این ایده برای کارمندان مفید است و ۴۶‌درصد نیز گفتند که آزمایش هفته چهار روزه را در محیط کار خود امکان‌پذیر می‌‌‌دانند. این ایده عمدتا در استارت آپ‌‌‌های کوچک‌تر عملی شده است.

در کشورهای دیگر چون ژاپن اما این شرکت‌های بزرگ‌تر هستند که به دنبال اعلام فراخوان دولت در سال ۲۰۲۱ درباره برنامه‌‌‌ای برای دستیابی به تعادل بهتر میان کار و زندگی، وارد این قلمرو شدند. کارکنانی که ساعات زیادی را کار می‌کنند اغلب به دلیل کار بیش از حد بیمار می‌‌‌شوند یا خودکشی می‌کنند. در ۲۰۱۹ شرکت مایکروسافت به مدت یک‌ماه تعطیلات آخر هفته سه روزه را آزمایش کرد. این اقدام بهره‌‌‌وری را تا ۴۰‌درصد افزایش داد. اسپانیا نیز از ژاپن پیروی کرد و دولت با راه‌‌‌اندازی یک برنامه آزمایشی برای شرکت‌های علاقه‌‌‌مند به این ایده موافقت کرده است. حدود ۶‌هزار کارمند در ۲۰۰ شرکت بزرگ و کوچک می‌‌‌توانند تعطیلات آخر هفته خود را با حقوق کامل افزایش دهند. مرحله آزمایشی در این کشور به مدت یکسال اجرا می‌شود.

در همین حال، در نیوزیلند ۸۱ کارمند غول کالاهای مصرفی یونیلیور در آزمایش یکساله چهار روز کاری در هفته با حقوق کامل شرکت می‌کنند. نیک بنگس، مدیرعامل یونیلیور می‌‌‌گوید، هدف این شرکت اندازه‌‌‌گیری عملکرد روی خروجی است، نه زمان. او معتقد است روش‌های قدیمی کار مربوط به گذشته هستند و دیگر برای رسیدن به هدف مناسب نیستند. یونیلیور به تازگی آزمایش هفته کاری چهار روزه خود را در استرالیا نیز به اجرا گذاشته است.

بر اساس یک نظرسنجی که توسط نرم‌افزار ابری وندور کواتریکس صورت گرفته حدود ۹۲‌درصد از کارمندان ایالات‌متحده با کاهش روزهای کاری موافق هستند، حتی اگر به معنای ساعات کاری طولانی‌‌‌تر باشد. در کانادا نیز آژانس بین‌‌‌المللی اشتغال ایندید نشان داده است که ۴۱‌درصد از کارفرمایان کانادایی به دنبال همه‌گیری کووید-۱۹ برنامه‌‌‌های ترکیبی جایگزین و سبک‌‌‌های کاری جدید را در نظر می‌‌‌گیرند. نظرسنجی ایندید از‌هزار کارفرمای اداری در کانادا نشان می‌دهد که ۵۱‌درصد از شرکت‌های بزرگ با بیش از ۵۰۰ کارمند احتمالا هفته کاری ۴ روزه را اجرا می‌کنند. بر اساس گزارشی از بلومبرگ، رئیس جمهور فیلیپین برخی از تعطیلات سال آینده در کشور را به دوشنبه‌‌‌ها منتقل کرده است تا با طولانی‌‌‌تر کردن تعطیلات پایان هفته توریسم داخلی کشور را رونق بخشد. بر اساس اعلامیه‌‌‌ای که به تازگی منتشر شده است، تعطیلات ۹ آوریل روز شجاعت در این کشور و۶ تعطیلی دیگر با نزدیک‌ترین دوشنبه جایگزین می‌‌‌شوند.

هفته کاری چهار روزه شرکت های آمریکایی

طبق یافته­‌های شرکت ارنست اند یانگ، کاهش رشد اقتصادی، افزایش نرخ‌­های وام مسکن و اخراج‌های بزرگ، نتوانسته کاهش تقاضای مدیران برای گسترش حضور در دفاتر و افزایش انعطاف‌پذیری برای کارکنان دفتری را تحت تاثیر قرار دهد. براساس گزارشی از سی­ان­بی­سی، دومین گزارش «شاخص محل کار آینده» شرکت مشاوره ارنست اند یانگ که به تازگی منتشر شده است نشان دهنده افزایش تمایل به برنامه کاری ترکیبی و افزایش در استفاده از هر دوی گزینه­‌های­ کاری انعطاف­‌پذیر و هفته کاری چهار روزه است.

۴۰ درصد از شرکت­‌های حاضر در این تحقیق یک هفته کاری۴ روزه را اجرا کرده یا در دستور کار خود قرار داده‌اند؛ رویکردی که در کشورهای دیگر محبوبیت پیدا کرده است ولی تا همین اواخر در ایالات متحده چندان مورد استفاده قرار نگرفته بود. یافته­‌های این تحقیق گویای آن است که برنامه کاری ترکیبی از ۲۰۲۱ با افزایش قابل توجهی روبه‌رو بوده است، به طوری­‌که ۷۰ درصد کارفرمایان رویکردی ترکیبی را اتخاذ کرده‌­اند که به کارمندان اجازه می‌­دهد ۲ یا ۳ روز در هفته را از خانه کار کنند. هفته کاری چهار روزه و رشد نیروی کار ترکیبی، هر دو بخش­‌هایی از چشم‌انداز درحال تغییر در مدیریت ساختمان های تحت مالکیت شرکت‌ها برای رهبران سازمانی است.