شهر عنبران واقع در هفت کیلومتری شمال شهرستان نمین کانون اصلی بافت گلیم است که به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و بومی خود به “گلیم عنبران” شهرت یافته است.
به گزارش دیدشهر؛ عنبران کانون تولید گلیم با نشان کیفیت یونسکو است که بانوان هنرمند این شهر برجان گلیم‌های دل بافته خود نقوش سنتی و اساطیری که سمبل نمادها و گاه بیان‌گر آرزوهای ساکنان هست می‌تنند و همین هنرشان هوش از سر هر تماشاگری می‌برد، سماور، سینی و خرچنگ در متن گلیم و گردونه مهر (چلیپا) و نقش اژدها در حاشیه گلیم از جمله نقوش رایج در گلیم‌های استان اردبیل است.
کوچه های عنبران پر از گارگاه گلیم بافی است
اگر از کارگاه‌های بی‌شمار با هویت گلیم بافی بگذریم از کوچه‌های شهر عنبران و خانه‌هایی که تک تکشان دار گلیم را زینت بخش محفل زندگیشان کرده‌اند نمی‌شود گذشت؛ در کنار مادران، دختران کم سن و سال هم با تار و پود سنتی آهنگ دل انگیر کار، اشتغال و درآمد روستایی را راه انداخته‌اند و در انتظار یک‌کسب وکار سودآور دو جانبه هستند.
بیشتر بدانید: عنبران؛ ماسوله ی استان اردبیل
با ورود به شهر عنبران، از مغازه داری که تکه گلیمی را در دیوار دکانش نقش کرده بود آدرس کارگاه گلیم بافی را خواستم، مغازه‌دار که لرزش دست‌هایش حکایت از سن بالا را داشت لبخندی تحویلم داد و با لهجه شیرین محلی گفت؛ «دخترم اینجا همه خانه‌ها برای خودش یک گارگاه گلیم بافیه». در ادامه خانه‌ای در انتهای همان کوچه با در سبز رنگ که به کارگاه بزرگ تبدیل شده را نشان داد که اکثر بانوان کوچه همان جا مشغول هستند.
راهی شدم، طبق گفته پیرمرد به در سبز رنگ بزرگ که رسیدم در زدم؛ به چند دقیقه نکشید که خانم میانسالی در را باز کرد بعد سلام و احوال‌پرسی و معرفی خود مرا به خانه که الان به یک کارگاه بزرگ گلیم بافی تبدیل شده برد.
بیشتر بدانید: عنبران روستای عارفان و سالکان سوخته دل
دور تا دور خانه با اندازه‌های مختلف دارهایی ایجاد شده بود و هر داری برای خود بافنده جداگانه داشت؛ خانم منیر که حال از تولیدکنندگان گلیم در عنبران محسوب می‌شود از شروع کارش گفت؛ «تا چند سال پیش در خانه مشغول گلیم بافی بودم و بعد اینکه دخترانم بزرگ شدند و پسرانم نیز ازدواج کردند، تصمیم گرفتیم همگی باهم کاری را شروع کنیم و برای این منظور نصف خانه را به کارگاه تبدیل کردم حالا علاوه بر دختر و عروس‌هایم، چند نفر از همسایگان هم برای بافت گلیم همراهیم می‌کنند.
گلیم عنبران پشت و رو ندارد
شهر عنبران رتبه سوم تولید گلیم در کشور را داراست، کیفیت مناسب و نقوش زیبا و برگرفته از دل طبیعت با رنگ‌های متنوع و خاص از ویژگی‌های بارز این محصول بوده و همین کیفیت باعث شده تا گلیم عنبران نشان کیفیت از یونسکو را دریافت کند؛ از طرفی ویژگی بسیار مهم این گلیم‌ها بافت دوسویه آن است به‌طوری که در کمال شگفت با یک‌بار بافتن هر دو سوی گلیم به یک شکل نموند می‌یابد یعنی به اصلاح گلیم عنبران پشت و رو ندارد.
همچنان که در زیبایی نقوش و رنگ‌های الوان و متنوع و طرح‌های زیبای گلیم‌های بافته شده توسط بانوان هنرمند این شهر غرق شده بودم به مقصد بعدی رسیدم. از قبل آدرس مغازه آقای مرادی یکی از کارآفرینان و تولیدکنندگان گلیم در عنبران را تهیه کرده بودم با رسیدن به مغازه حیرتم دوچندان شد.
مغازه‌ای با وسعت ۱۱۰ متر که دور تا دور تا سقف با گلیم‌های خوش رنگ و نگار پوشانده شده بود، گلیم‌هایی که در انتظار خودنمایی در منازل خاک می‌خورند و حال ناب‌ترین صنایع دستی کشور با عدم معرفی کامل و جامع تار پودش در خفا گوشه‌گیری را به جان می‌خرد.
بافت گلیم عنبران با کاربری‌های مختلف
برای اینکه مشتریان در انتخاب گلیم، گزینه‌های متعددی داشته باشند و بازار فروش مناسب به‌دست بیاید، بافت این محصول برای کاربری‌های مختلف انجام می‌شود تا گلیم از زیرانداز بودن صرف خارج شود.
در حال حاضر بافت این محصول به شکل‌های تابلو فرش، کیف دخترانه، انواع وسایل آشپزخانه، جامدادی، جا دستمال کاغذی و رومیزی و … تولید می‌شوند که این در جای خود ابتکاری بی‌نظیر است چرا که در کنار بازار فروش خوب در معرفی گلیم به‌عنوان صنایع دستی کاربرد فراوان دارد.
در مغازه آقای مرادی در کنار قالی‌های گلیم با ابعاد مختلف، کیف‌های مختلف دخترانه هم به چشم می‌خورد که در پاسخ سوال؛ «از گلیم کیف هم تولید می‌کنید؟»، گفت: برای ایجاد بازار مناسب و معرفی‌گلیم عنبران، کیف‌های دخترانه تولید می‌کنیم و خوشبختانه استقبال بسیار خوبی هم از آنها شده است.
در این باره بیشتر بدانید: تجلی هنری والا و نفیس در گلیم عنبران
وی با بیان اینکه خرید محصولات گلیم با کاربری‌های مختلف خوب است افزود: برخی افراد به لحاظ مسائل اقتصادی که نمی‌توانند قالی گلیم را بخرند از کیف و سایر محصولات استقبال می‌کنند و حتی بیشتر خریداران کیف را به‌عنوان سوغاتی یا کادو می‌خرند.
این تولیدکننده گلیم در عنبران گفت: گلیم را بعد از بافت و اتمام برش داده و در کارگاه‌هابه کیف‌هایی در ابعاد مختلف تبدیل می‌کنیم.
گلیم عنبران گمنام در دنیا
معرفی شهر عنبران به‌عنوان مهد تولید گلیم با کیفیت در دنیا هم می‌تواند گردشگر و توریست جذب این منطقه کرده و هم شهر و روستاها به واسطه این هنر اصیل و زیبا می‌توانند شاهد توسعه و اشتغال پایدار باشند به شرطی که زیرساخت‌های معرفی این محصول انجام و صادرات به انبوه برسد.
کسب نشان کیفیت از یونسکو بزرگترین مزیت برای گلیم عنبران است و در نبود کارخانه‌ها و فرصت شغل پایدار، بازار صنایع دستی اردبیل بزرگترین ظرفیت برای اشتغال و درآمدزایی است.
خبرنگار: کبری عزیزی