گردشگری روستایی شکلی از فعالیت اقتصادی است که پیرامون شهرها و نقاط دارای شکل و بافت روستایی، انجام می‌گیرد و در بردارنده آثار مثبت و منفی برای روستا، انسان و طبیعت میباشد.
مریم محرمی
دیدشهر: با توجه نارسایی فعالیت‌های کشاورزی در ایجاد فرصت‌های اشتغال و درآمد برای روستاییان، توسعه گردشگری به دلیل اهمیتی که در پیوند بین بخش‌های مختلف اقتصادی- اجتماعی دارد، به عنوان یکی از مهمترین رویکردهای توسعه کارآفرینی مورد توجه محققان قرار گرفته است.
بر همین اساس گردشگری روستایی و اقتصاد گردشگری در حال تبدیل شدن به یکی از ارکان اصلی توسعه اقتصادی می باشد و در همین ارتباط گردشگری روستایی نیز با برنامه ریزی مناسب و شناخت فرصت ها و محدودیت ها می تواند، نقش مهمی در توسعه روستایی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی داشته باشد.
گردشگری روستایی، گردشگری در محیط روستایی است که بر فرهنگ و بافت سنتی روستا، هنر و صنایع روستایی و آداب و رسوم سنتی تأکید دارد و می تواند با برنامه ریزی اصولی و مناسب، شناسایی مزیتها و محدودیتهای آن در توسعۀ مناطق روستایی، نقش مؤثری ایفا کند.
هویت بخشی جدید به روستاییان
اين فعاليت مهم اقتصادي از ديدگاههاي مختلفي مورد توجه قـرار گرفته است. بعضي آن را به عنوان بخشي از بازار گردشگري مي شناسند و عده اي نيـز آن را سياستي براي توسعه روستايي قلمداد مي كنند. سؤال اين است كه گردشگري روستايي چه نقش و اثري در توسعه روستايي و توسعه روستايی پايدار دارد؟
یکی از مزیت های بی چون چرای توسعه گردشگری روستايی، هویت بخشی جدید به روستاییان است که در نتیجه با افزایش درآمدزایی از مهاجرت به شهرها جلوگيري و با ماندن در روستاها نه تنها روستاها را آباد می کنند بلکه فرصتی برای برنامه ریزان در صنعت گردشگري به وجود مي آيد تا امکانات و شرایط را براي خدمات رسانی بهتر را فراهم سازند.
از سوی دیگر گردشگری روستایی می تواند راه حلی اساسی برای احیای نواحی روستایی محروم از طریق متنوع سازی منبع درآمد باشد.
باز توزیع درآمد و رونق کسب و کار
با ترویج گردشگری روستایی بخش مهمی از درآمدهای مناطق شهری در مناطق روستایی خرج می شود که همین امر منجر به باز توزیع درآمد در این مناطق خواهد شد.
تنوع بخشی به اقتصاد روستایی هم موجب افزایش فرصت های شغلی و به تبع آن، فرصت های شغلی جدیدی برای زنان ایجاد می شود.
امروزه اکثر روستاهاي کشور هنرهاي مختلفي چون صنایع دستی، مواد غذایی طبیعی و اقامتگاه هاي مختلف براي گردشگران ارائه مي دهند که می توان آنها را رونق داد.
مناطق روستایی با مشکلاتی مانند مهاجرت های روستاییان، پایین بودن سطح درآمد، فقر فزآینده و … مواجه اند، در این میان گردشگری روستایی با ایجاد اشتغال، افزایش سطوح درآمد، متنوع سازی فعالیت های اقتصادی، افزایش سطح آگاهی های فرهنگی و اجتماعی، و ایجاد روابط اجتماعی گسترده بین جامعه میزبان و میهمان به حفاظت از میراث فرهنگی و محیط زیست طبیعی کمک کرده و با جلوگیری از مهاجرت بی رویه و خارج از قاعده و نیز بهینه سازی بهره برداری از زمین، به توسعه پایدار روستایی کمک می کند.
رشد امکانات در روستاهای گردشگری
مناطق روستایی کشور ایران مناظر طبیعی زیبا، روستاهای ساحلی، کوهستانی و جنگلی و تفاوتهای اقلیمی بسیار زیاد و همچنین ترکیبی از آداب و سنن محلی نشات گرفته از تنوع فرهنگی هستند که می تواند محیطی راحت، فرح بخش و جذاب را برای گردشگران فراهم آورد.
بهره مندی از توانمندیهای گردشگری نواحی جغرافیایی می تواند باعث اشتغال بخشی از جمعیت شده و فشار بیش از حد استفاده از منابع آب، فرسایش خاک، کمبود پوشش گیاهی و سیلاب را کنترل و کاهش دهد.
در صورتيکه امکانات و درآمد کافی در روستاها وجود داشته باشد دلیلی برای مهاجرت به شهر و زندگی در آنجا وجود ندارد بنابراين مسئولان باید با برنامه ریزی و استفاده از قابلیت های موجود تحول جدی در حوزه گردشگری ایجاد کنند.
نکته پایانی
توسعه گردشگری باید باعث افزایش استانداردهای زندگی افراد محلی، توسعه تسهیلات برای بازدیدکنندگان و گردشگران باشد.
