اردبیل به دلیل خاستگاه سلسله صفویه و مذهب تشیع در کشور و منطقه، می‌تواند زمینه مناسبی برای گردشگران کشورهای مختلف باشد.
مقبره شیخ صفی الدین اردبیلی
به گزارش دیدشهر، اردبیل به عنوان خاستگاه مذهب تشیع و نقش تاریخی اش در سرنوشت دینی و مذهبی کشور همیشه از این لحاظ مورد توجه بوده است.
پتانسیل های گردشگری مذهبی اردبیل
استان اردبیل یکی از قطب‌های گردشگری کشور است، این استان بیش از همه به دلیل جاذبه‌های طبیعی موجود و جاذبه‌های انسان ساخت در حوزه گردشگری به شهرت رسیده است. آب و هوای اردبیل در فصل‌های بهار و تابستان بی‌واسطه عاملی برای سفر گردشگران به استان محسوب می‌شود و در رونق گردشگری استان نقش ویژه‌ای دارد. اما در این میان نمی‌شود از سایر جاذبه‌های گردشگری استان اردبیل مثل جاذبه‌های تاریخی و فرهنگی، چشم‌پوشی کرد. اردبیل به عنوان خاستگاه مذهب تشیع و نقش تاریخی‌اش در سرنوشت دینی و مذهبی کشور همیشه از این لحاظ مورد توجه بوده است، به طوری که بدون وجود مقبره بزرگان دین در این استان، اردبیل به عنوان یک شهر مذهبی شهرت دارد. از این رو توجه به گردشگری مذهبی و به ویژه گردشگری شیعی در اردبیل می‌تواند طیف گسترده‌ای از گردشگران را به این شهر و استان بکشاند.
علاو بر آیین های مذهبی در این شهر، زیارتگاه ها، امامزاده ها و بناهای تاریخی مذهبی نیز جاذبه دیگری در حوزه گردشگری مذهبی هستند که می توانند انگیزه سفر به یک منطقه باشند.
سیدصادق حسینی دکترای جغرافیای گردشگری و مدرس حوزه گردشگری درمورد پیشینه و پتانسیل استان اردبیل در حوزه گردشگری مذهبی می‌گوید: يكی از قديمی‌ترين انواع گردشگری كه از جمله بزرگ‌ترين بخش‌های بازار سفر نيز به شمار می‌رود، گردشگری مذهبی است. بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی، که مجموعه‌ای از آرامگاه‌های بزرگان، مشایخ و سلاطین صفوی و فضاهای آیینی و عبادی را در خود دارد و از آثار ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو است و همچنین وجود آرامگاه امامزاده‌ها و بقاع متبرکه و آیین‌های سوگواری تاسوعا و عاشورای حسینی از عناصر اصلی جذب گردشگران مذهبی در استان اردبیل محسوب می‌شود.
مجموعه جهانی شیخ صفی الدین اردبیلی به عنوان شاخص‌ترین اثر معماری تاریخی استان اردبیل یک مجموعه مذهبی نیز به شمار می‌رود، آرامگاه جد سلاطین دودمان صفویان یعنی شیخ صفی‌الدین اردبیلی و شاه اسماعیل یکم در این مجموعه قرار دارد که نقش آن‌ها در گسترش تشیع و یکپارچه شدن ایران قابل توجه است. علاوه بر این مجموعه شیخ صفی در طول تاریخ محل عبادت و راز و نیاز بوده است، مهم‌ترین بخش این مجموعه به گنبد الله الله شهرت دارد و نقش‌بندی کلمه الله روی این گنبد از اعتقادات بنیان‌گذاران آن خبر می‌دهد.
بسیاری از گردشگران مذهبی که راهی اردبیل می‌شوند، مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی را به عنوان مقصد اول خود انتخاب می‌کنند.
سیدمحمد هادی آل‌حسینی رئیس فدراسیون شیعیان آلمان و مسئول گفت‌و‌گوی بین ادیان مرکز اسلامی هامبورگ نیز در بازدید از بقعه جهانی شيخ صفی‌الدین اردبیلی و موزه باستان‌شناسی اردبیل اظهار می‌کند: با توجه به وجود بقعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی در این استان که ظرفیتی بزرگ به شمار می‌رود و نیز بناها و فضاهای مذهبی موجود در این منطقه، می‌توان زمینه را برای رونق گردشگری مذهبی در این استان فراهم کرد.
استان اردبیل علاوه بر مجموعه جهانی شیخ صفی‌الدین اردبیلی، مجموعه‌های مهمی همچون بقعه شیخ جبرائیل کلخوران، بقعه شیخ حیدر مشگین‌شهر، امامزاده‌های مهمی همچون امامزاده سید صدرالدین، امامزاده سلیمان و امامزاده دانیال را دارد که می‌توانند جاذبه مهمی در عرصه گردشگری مذهبی باشند. شهرستان خلخال در استان اردبیل بیش از ۵۰ درصد از امامزاده‌ها و بقاع متبرکه استان را در خود دارد و به عنوان یکی از قطب‌های گردشگری مذهبی در استان شناخته می‌شود.
علاوه بر این علویان ساکن در ترکیه و کشورهای اروپایی علاقه وافری به زیارت مقبره شاه اسماعیل صفوی و جد او شیخ صفی‌الدین اردبیلی در اردبیل دارند، فراهم ساختن شرایط برای سفر علویان به اردبیل نیز یکی دیگر از پتانسیل‌های گردشگری مذهبی در اردبیل است.
در نهایت می‌توان گفت که استان اردبیل علاوه بر سایر جاذبه‌ها و پتانسیل‌های گردشگری خود، در حوزه گردشگری دینی و مذهبی نیز ظرفیت‌های منحصر به فردی دارد، میراث معنوی و تاریخی، آیین‌های دینی و از همه مهم‌تر پیشینه آن در شکوفایی مذهب تشیع جاذبه‌هایی برای علاقمندان به این نوع از گردشگری محسوب می‌شوند. به نظر می‌رسد که با فراهم کردن شرایط برای رونق بیش از پیش گردشگری مذهبی در اردبیل می‌توان از این استان به عنوان پایتخت گردشگری مذهبی کشور نام برد.
محل دفن شیخ صفی الدین اردبیلی