یکی از مهم ترین صنایع دستی آذربایجان جاجیم و گلیم است که در این بین جاجیم و گلیم منطقه‌ی خلخال دارای شهرت فراوانی است.
به گزارش دیدشهر، صنایع دستی جزو آثار مادی و معنوی بجا مانده از ملتها نمایانگر فرهنگ و تمدن اقوام گذشته هر سرزمین است که بعضی از آنها تا به امروز نیز باقی مانده است.
از میان تمام آنچه به عنوان میراث فرهنگی یک ملت تلقی می گردد، «صنایع دستی» جایگاهی ویژه و نقشی اساسی در معرفی فرهنگ و تمدن گذشته هر ملت دارد. در این آثار است که خلق و خو و خصوصیات ذوقی و اعتقادات هر دوره ای بی پرده عنوان گشته و امکان دستیابی به پنهان ترین زوایای فرهنگی و اجتماعی ملل فراهم می گردد.
مصادیق صنایع دستی در طول تاریخ سینه به سینه و بعنوان موجودی لطیف و انعطاف پذیر خود را با سلایق و ذوقهای گوناگون همراه کرده که امروزه به دست ما رسیده است.
آثار صنایع دستی دارای دو جنبه اند یکی بُعد عینی که تحت تأثیر امکانات و زمان شکل می گیرد و دیگری بُعد حکمی است که حامل ذهنیت و تخیلات هنرمند سازنده آن می باشد. همین امر باعث تبدیل صنایع دستی به مرجعی معتبر جهت شناسایی فرهنگ ها نیز گردیده است.
نقش صنایع دستی نه تنها در برآوردن مایحتاج زندگی بلکه در اقتصاد خانوارها هم نقش اساسی داشته که در این میان گلیم بافی یکی از صنایع دستی برجسته ی خلخال که از قدمت و پبشینه ی طولانی برخوردار بوده است توجه به رنگ ، طرح و اندازه مخصوصا کیفیت منحصر بفرد آن که از ویژگیهای بارز گلیم خلخال است و توان ورود به بازارهای صنایع دستی را دارد
این روزها بنا به اقتضای زمان، این حرفه حال و روز خوشی نداشته و کم کم روبه فراموشی سپرده می شود در منطقه‌ی خلخال روستای اندبیل مکانی است که بیشتر زنان آن، این حرفه را سینه به سینه به نسل های بعدی انتقال داده و خانوارهای این روستا با این حرفه مانوس شده اند.
با ساماندهی شغلی این حرفه‌ی سنتی و قدیمی که ریشه در فرهنگ و آداب رسوم اندبیل دارد و در منطقه ی خلخال از جایگاه خوبی برخوردار می باشد .می تواند به منبع درآمد خانوارها کمک شایانی بکند.
جاجیم روستای نمهیل از بخش خورش رستم و گلیم اندبیل از بخش مرکزی خلخال به لحاظ تنوع رنگ ، طرح و کیفیت و میزان تولید از شهرت خاصی برخوردار میباشند.
بعضی از طرح های رایج و مرسوم مورد استفاده در بافت گلیم های اندبیل که مشاهده میشود می توان از : شاخ قوچ- گردن شتری- خرچنگ- قلم آبی- ترمه- استخوانی- گلبرگ- سمارور- باغ وحش- خانه- فانوس- سرقلیان- کج خرگوشی نام برد.
لذا کاملا لازم و ضروری به نظر می رساند در راستای حفظ و ارزشگذاری به این هنر و صنعت محلی، علاوه بر ثبت چنین آثاری بعنوان آثار ملی باتشکیل تعاونی هایی در جهت تقویت بنیه اقتصادی گلیم بافان فراهم گردد و قطعا چنین اقداماتی نیازمند همت از طرف متولیان اصلی میراث فرهنگی و صنایع دستی خلخال می باشد.
نویسنده: سالار معصومی